هوش مصنوعی (AI) چیست و چگونه ممکن است زندگی انسان را تهدید کند؟

از هوش مصنوعی (AI) می‌ترسید؟ حق دارید! شاید باورش سخت باشد، اما هوش مصنوعی می‌تواند بشر را نابود کند. با وجود این مسئله، پس چرا افراد زیادی روی توسعه آن پایفشاری می‌کنند؟ یکی از دلایل آن مزایای بیشماری است که فراهم می‌کند.

این مقاله از مجله بوکاپو را بخوانید تا ابتدا با مفهومی اولیه از آن و کاربردهایش آشنا شوید. سپس از خطراتی که ممکن است برای بشریت داشته باشد، آگاه شوید.

هوش مصنوعی (AI) چیست؟

به شبیه‌سازی هوش انسان توسط ماشین‌ها و سیستم‌های کامپیوتری، هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence می‌گویند. هوش مصنوعی می‌تواند نحوه زندگی، کار یا بازی‌کردن انسان‌ها را تغییر دهد.

این فناوری در بسیاری از زمینه‌ها به‌ویژه کارهای تکراری بهتر از انسان عمل می‌کند. همچنین می‌توان از آن برای خودکار نمودن برخی امور تجاری مثل ارائه خدمات به مشتری، تولید Lead، کنترل کیفیت و… استفاده کرد.

این روزها تکنیک‌های جدید هوش مصنوعی در حال بهبود هستند و می‌توانند موسیقی بسازند؛ عکس یا نقاشی درست کنند یا یک متن بنویسند؛ حتی همین متن هم ممکن است ساخته دست هوش مصنوعی باشد (که البته نیست).

هوش مصنوعی قادر است حجم زیادی از داده‌ها را با سرعتی بسیار زیاد پردازش کند و به‌نسبت انسان پیش‌بینی‌های دقیق‌تری ارائه دهد. استفاده از این فناوری مزایای زیر را می‌تواند به‌همراه داشته باشد:

• در مشاغلی که با جزئیات سروکار دارند به‌خوبی عمل می‌کند؛
• باعث صرفه‌جویی در نیروی کار می‌شود؛
• می‌تواند با شخصی‌سازی پیام‌ها، تبلیغات، وب‌سایت‌ها و… رضایت مشتریان را افزایش دهد؛
• برنامه‌های هوش مصنوعی هفت روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه‌روز، همیشه آماده خدمت‌رسانی هستند.

همچنین دیده شده است که هوش مصنوعی (AI) در تشخیص برخی سرطان‌ها مثل سرطان سینه و ملانوما، عملکردی خوب یا حتی بهتر از پزشکان داشته است. حتی گفته می‌شود در آینده ربات‌ها نقش پررنگی در نگهداری و حمایت از سالمندان خواهند داشت. بخشی از خلاصه‌کتاب تنها در کنار هم به همین موضوع پرداخته است.

خلاصه کتاب تنها در کنار هم

چگونه در عصر ارتباطات تنها مانده‌ایم؟

شری ترکل

در ۲۹ دقیقه مطالعه کنید

مشاهده کتاب تنها در کنار هم

تاریخچه هوش مصنوعی و داستان های دور و درازش

انسان‌ها از اعصار گذشته یک ویژگی مشترک داشتند؛ آن هم خیال‌پردازی بود. آن‌ها آن‌قدر تخیل می‌کردند تا بالاخره راهی برای رسیدن به آرزوهایشان می‌یافتند. هوش مصنوعی نیز حاصل همین فکر و خیال‌هاست.

درواقع ایده هوشمندکردن اشیای بی‌جان شاید به زمان‌های بسیار دور در یونان و مصر باستان می‌رسد. مثل ایده ارابه‌های بدون راننده‌ در ایلیاد هومر که تنها با خواندن نام آن‌ها به سمت صاحبش حرکت می‌کرد. اما قرن‌ها طول می‌کشد تا این ایده به واقعیت تبدیل شود. در ادامه نگاهی گذرا به این تاریخ می‌اندازیم:

۱۸۳۶

چارلز بابیج، آگوستا آدا کینگ و کنتس لاولیس، اولین طرح یک ماشین قابل برنامه‌ریزی را اختراع کردند.

دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰

آزمون تورینگ ابداع شد که روشی برای تشخیص این نکته بود که آیا ماشین‌ها دارای هوش هستند یا خیر؟ مدتی بعد، حوزه مدرن هوش مصنوعی (AI) در این سال در خلال یک کنفرانس تابستانی در کالج دارتموث به‌طور گسترده آغاز شد.

بعد از این کنفرانس دولت و صنعت از این حوزه حمایت کردند. نزدیک به ۲۰ سال تحقیات زیادی با بودجه‌های خوبی صورت گرفت و منجر به پیشرفت‌های خوبی در این حوزه شد. در نهایت در سال ۱۹۶۰ اولین چت‌بات جهان به نام الایزا ایجاد شد. پایه و اساس چت‌ربات‌های امروزی همین الایزا است.

دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰

دولت‌ها و شرکت‌ها حمایت خود را از تحقیقات هوش مصنوعی دریغ کردند و اولین زمستان هوش مصنوعی به وقوع پیوست. دومین زمستان هوش مصنوعی نیز از سال  ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۳ به طول انجامید.

دهه ۱۹۹۰

رنسانس هوش مصنوعی (AI) به وقوع پیوست. در روباتیک، یادگیری ماشینی، NLP و یادگیری عمیق پیشرفت‌های زیادی رخ داد. سال ۱۹۹۷ گری کاسپاروف قهرمان شطرنج جهان از برنامه کامپیوتری Deep Blue شکست خورد.

در همین زمان بود که پیش‌بینی‌ها درباره آینده هوش مصنوعی دوباره اوج گرفت. به‌طور کلی اگر به پیش‌بینی آینده علاقه‌مندید، خلاصه کتاب ۲۰۳۰ را بخوانید.

خلاصه کتاب ۲۰۳۰

جهانی متفاوت در سال ۲۰۳۰

مائورو گیلن

در ۳۱ دقیقه مطالعه کنید

مشاهده کتاب ۲۰۳۰

دهه ۲۰۰۰

پیشرفت‌های بیشتری در هوش مصنوعی رخ داد که باعث شد، محصولانی ایجاد شوند که شیوه زندگی امروز ما را شکل داده‌اند. موتور جستجوی گوگل در سال ۲۰۰۰ و موتور پیشنهادکننده آمازون در سال ۲۰۰۱ راه‌اندازی شد. فیسبوک سیستم تشخیص چهره و مایکروسافت نیز سیستم تشخیص گفتار خود را ارائه کرد.

دهه ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰

یشرفت هوش مصنوعی ادامه داشت. برای مثال سیری اپل و الکسای آمازون راه‌اندازی شد. ماشین‌های خودران، شبکه مولد تخاصمی (generative adversarial network)، تنسورفلو (TensorFlow)، تأسیس آزمایشگاه تحقیقاتی OpenAI و پیاده‌سازی سیستم‌هایی مبتنی‌بر هوش مصنوعی که سرطان‌ها را با دقت بالایی تشخیص می‌دهند، بخشی از اتفاقاتی است که در این دهه رخ داد.

دهه ۲۰۲۰

امروزه شاهد نوعی از هوش مصنوعی (AI) هستیم که مولد است. کار این هوش مصنوعی با یک درخواست شروع می‌شود. این درخواست می‌تواند به‌شکل متن، تصویر، نت موسیقی، ویدئو و هر ورودی‌ای که سیستم بتواند پردازش کند، باشد. سپس هوش مصنوعی براساس درخواستی که از او شده است، محتوای جدیدی را تولید می‌کند.

این مقاله در سال ۲۰۲۳ نوشته شده است. ما دقیقاً نمی‌دانیم در سال‌های آتی هوش مصنوعی چه اتفاقاتی را برایمان رقم خواهد زد. اگر مشتاقید که از پیش‌بینی‌های انجام‌شده در این حوزه آگاه شوید، می‌توانید خلاصه کتاب هوش مصنوعی ۲۰۴۱ را در بوکاپو مطالعه کنید.

خلاصه کتاب هوش مصنوعی ۲۰۴۱

شمشیری دولبه بر گلوی آینده انسان

کای فو لی، چن کیوفان

در ۲۷ دقیقه مطالعه کنید

مشاهده کتاب هوش مصنوعی ۲۰۴۱

هوش مصنوعی و آینده بشر؛ دوستی ابدی یا دشمنی بی‌انتها

هوش مصنوعی زندگی‌ها را آسان‌تر کرده است و حتی جان انسان‌ها را نجات می‌دهد. اما سرعت پیشرفت آن به‌قدری زیاد شده است که نگرانی‌های زیادی را رقم زده است. یکی از بزرگترین نگرانی‌ها این است که هوش مصنوعی از هوش انسان پیشی بگیرد و به عواقب فاجعه‌باری منجر شود. در ادامه به برخی دیگر از خطرات هوش مصنوعی می‌پردازیم:

افزایش بیکاری

اتوماسیون هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از مشاغل ساده را حذف ‌کند و همین مسئله می‌تواند باعث افزایش نرخ بیکاری شود.

هوش مصنوعی حتی می‌تواند جایگزین مناسبی برای شغل‌های رده‌بالاتری مثل حسابداران و وکلا باشد. برای مثال هوش مصنوعی می‌تواند بهترین قرارداد ممکن را برای شرکت‌ها بنویسد. به این ترتیب بسیاری از وکلای شرکت‌ها از کار بیکار خواهند شد. خلاصه کتاب دنیای بدون کار به این موضوع بیشتر پرداخته است.

خلاصه کتاب دنیای بدون کار

تأثیر پیشرفت تکنولوژی و هوش مصنوعی بر آینده مشاغل

دنیل ساسکیند

در ۳۰ دقیقه مطالعه کنید

مشاهده کتاب دنیای بدون کار

نظارت اجتماعی

بسیاری از کشورهای مستبد می‌توانند از هوش مصنوعی (AI) برای اهداف سیاسی خود و نظارت بیش‌ازاندازه بر مردم استفاده کنند. برای مثال دولت چین از فناوری تشخیص چهره در ادارات، مدارس و سایر مکان‌ها استفاده می‌کند.

دولت چین با استفاده از این فناوری می‌تواند حرکات یک فرد را ردیابی کند؛ بر فعالیت‌های او نظارت داشته باشد و حتی اطلاعاتی درباره روابط و دیدگاه‌های سیاسی او جمع‌آوری کند. مکس تگمارک در کتاب زندگی ۳.۰ ادعا کرده است هوش مصنوعی ممکن است در آینده از هوش انسانی پیشی بگیرد و به این ترتیب، یا انسان را از بین ببرد یا به‌نحوی او را کنترل کند.

سلاح‌های خودکار

اگر سلاح‌های خودمختاری که از طریق هوش مصنوعی کار می‌کنند، به دست افراد اشتباهی بیفتد، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ اگر فرد یا افرادی این سلاح‌ها را با حملات سایبری هک کنند، چه سرنوشتی برای غیرنظامیان و مردم عادی رقم خواهد خورد؟

متأسفانه تمایلات جنگ‌افروزانه و رقابت‌های سیاسی آن‌قدر قوی هستند که نمی‌تواند جلوی ساخت چنین سلاح‌هایی را بگیرد. در چنین حالتی فقط باید دعا کرد تا قبل از آن که دیر شود، فکری به حال آن صورت بگیرد.

پیامدهای ناخواسته

سیستم‌های هوش مصنوعی (AI) به این دلیل که پیچیده هستند و نظارت انسانی روی آن‌ها وجود ندارد، ممکن است رفتارهای پیشبینی‌نشده‌ای از خود بروز دهند یا تصمیماتی بگیرند که عواقبی غیرمنتظره داشته باشد. این غیرقابل‌ پیشبین‌بودن می‌تواند روی افراد، مشاغل و جامعه تأثیرات مننفی زیادی داشته باشد.

اگر نگران کسب‌وکار خود در دنیای تکنولوژی هستید، می‌توانید خلاصه کتاب انسان در محاصره ماشین‌ها را مطالعه کنید.

خلاصه کتاب انسان در محاصره ماشین ها

راهنمایی کاربردی برای نجات کسب و کارها در عصر تکنولوژی

مالکوم فرانک

در ۲۵ دقیقه مطالعه کنید

مشاهده کتاب انسان در محاصره ماشین ها

سایر مشکلات

هوش مصنوعی مضرات دیگر نیز دارد؛ مثل:

• استفاده از دیپ‌فیک برای پخش اخبار جعلی
• ازبین‌رفتن قدرت تشخیص واقعیت از غیرواقعیت
• انتقال سوگیری‌های انسانی مثل سوگیری‌های نژادی و جنسی به هوش مصنوعی و تقویت این سوگیری‌ها
• عدم رعایت اخلاق در نوشتن تکالیف نوشتاری و کم‌شدن خلاقیت
• از دست‌رفتن مهارت‌هایی مثل تفکر انتقادی و شهود انسانی
• کاهش همدلی، مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات انسانی
• تهدیدی برای دموکراسی و ابزاری برای فاشیسم
• انتشار عقاید متعصبانه
• مسائل مربوط‌به حریم خصوصی

سؤالی که پیش می‌آید، این است که آیا با وجود این مضرات، دانشمندان به توسعه و پیشرفت هوش مصنوعی ادامه خواهند داد یا از آن دست خواهند کشید؟ باید منتظر بمانیم و ببینیم. اما قبل از آن باید خود را برای آینده آماده کنیم. ممکن است خلاصه کتاب آینده نزدیک در این زمینه برای شما مفید باشد.

سخن آخر

هوش مصنوعی (AI) به‌سرعت در حال گسترش و پیشرفت است و از آن می‌توان در زمینه‌های زیادی مثل آموزش، بازاریابی، طراحی محصول و… استفاده کرد. با این حال، چالش‌های فراوانی را نیز پیش‌روی بشریت خواهد گذاشت و حتی ممکن است از هوش انسانی پیشی بگیرد.

به همین دلیل بسیاری پیشنهاد کرده‌اند که برای استفاده از آن قوانینی ملی و بین‌المللی وضع شود تا بتوان روی آن کنترل داشت. نظر شما درباره هوش مصنوعی چیست؟ آیا به نظر شما باید جلوی توسعه آن را گرفت؟ یا این که فکر می‌کنید، خطری از جانب هوش مصنوعی انسان را تهدید نمی‌کند؟

اگر به موضوع این مقاله علاقه‌مند بودید، به شما پیشنهاد می‌کنیم، حتماً خلاصه‌کتاب‌های معرفی‌شده در این مقاله را مطالعه کنید. بوکاپو مرجع بیش از ۷۰۰ خلاصه‌کتاب است که سعی می‌کند، مفیدترین اطلاعات کتاب‌ها را در اختیار شما قرار دهد.