ثبت نام و دریافت هدیه
«کشورهای فقیر بدان سبب فقیرند که صاحبان قدرت، ایجاد فقر را انتخاب کرده‌اند.» این نقل قولی است از دارون عجم اوغلو، یکی از سرشناس‌ترین و اثرگذارترین اقتصاددانان جهان.
اقتصاد یکی از جدی‌ترین مسائلی است که انسان امروزی با آن دست‌به‌گریبان است. اقتصاد علاوه بر نقش داشتن در تعیین سطح رفاه مردم و رضایت آنها از زندگی، ریشه‌ی بسیاری از انقلاب‌ها در سطح جهان نیز به شمار می‌رود.
عجم اوغلو درباره نقش اقتصاد در تغییرات مهم جهانی، انقلاب‌ها، سرنگونی‌ها و ظهور و سقوط حکومت‌ها تحقیق کرده و آثار مهمی را به چاپ رسانده است. در این مقاله از مجله بوکاپو به سراغ این نویسنده مشهور می‌رویم و زندگی‌نامه، آراء و نظریات و کتاب‌هایش را بیشتر می‌شناسیم. با ما همراه باشید.
دارون عجم اوغلو کیست؟
دارون عجم‌اوغلو (Daron Acemoglu) اقتصاددان، پژوهشگر، نویسنده و استاد دانشگاه ترکیه‌ای در سال ۱۹۶۷ در خانواده‌ای ارمنی در استانبول متولد شد. پدرش وکیل و استاد دانشگاه و مادرش معلم و مدیر مدرسه بود.
پرورش یافتن در چنین خانواده‌ای، در شکل گیری علاقه دارون به تحصیلات آکادمیک بسیار مؤثر بود. وی پس از اتمام دوره دبیرستان برای ادامه تحصیل در دانشگاه یورک به انگلستان رفت. در نهایت در ۲۵ سالگی، دکترای خود را در رشته اقتصادسنجی و اقتصاد ریاضیاتی از مدرسه اقتصاد لندن دریافت کرد.
پس از یک سال تدریس در مدرسه اقتصاد لندن، عضو هیئت علمی موسسه فناوری ماساچوست (MIT) شد و در سال ۲۰۰۰ به درجه استاد تمامی رسید. هم‌اکنون عجم اوغلو در فهرست ۱۰ اقتصاددان پراستناد جهان قرار دارد.
فعالیت پژوهشی عجم اوغلو افتخارات بسیاری را برای او به ارمغان آورد. او در سال ۲۰۰۶ عضو پیوسته فرهنگستان هنر و علوم امریکا شد و در سال ۲۰۱۳ نیز جایزه فرهنگ و هنر ریاست جمهوری ترکیه را به دست آورد.
آشنایی با سه کتاب از بهترین کتابهای دارون عجم اوغلو
دارون نتایج بسیاری از پژوهش‌های خود را در قالب چندین کتاب به چاپ رسانده است. سه کتاب او که به عقیده بسیاری از منتقدان می‌توان آنها را یک سه‌گانه درخشان دانست، عبارتند از: ریشههای اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی، چرا ملتها شکست میخورند و دالان باریک.
کتاب ریشههای اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی
این کتاب را دارون عجم اوغلو با همکاری جیمز رابینسون (استاد اقتصاد و علوم سیاسی در دانشگاه هاروارد) تألیف و در سال ۲۰۰۶ منتشر کرده است.
این کتاب سعی می‌کند به این پرسش مهم پاسخ دهد که چرا برخی کشورها دموکراتیک هستند در صورتی که کشورهای دیگر تحت سلطه رژیم‌های غیردموکراتیک قرار دارند. اینکه چرا و چگونه کشورهای غیردموکراتیک به سوی دموکراسی رفته‌اند و چگونه دموکراسی‌ها پایدار می‌شوند.
اگرچه سوالاتی از این دست پرسش‌هایی محوری در علوم سیاسی و علوم اجتماعی به شمار می‌آیند اما پاسخ‌های یکسان و روشنی برای آنها وجود ندارد. این کتاب می‌خواهد چارچوبی برای پاسخگویی به این پرسش‌ها ایجاد کند و به تحلیل این پاسخ ها بپردازد.
در راستای این هدف، در این کتاب ابتدا نقش نهادهای سیاسی مختلف در شکل‌گیری سیاست‌ها و انتخاب‌های اجتماعی تحلیل شده و تفاوت‌های سیاسی بین رژیم‌های دموکراتیک و غیردموکراتیک بررسی می‌شود.
در ادامه نویسندگان به بررسی تجربیات کشورهای مختلف در شکل‌گیری حکومت دموکراتیک می‌پردازند. آنها نتیجه می‌گیرند که احتمال حرکت به سوی دموکراسی در کشورهای غنی و تحصیل‌کرده بیشتر است و کشورهای نابرابر عموماً غیردموکراتیک هستند.
هم‌چنین دارون عجم اوغلو در این کتاب تأکید ویژه‌ای بر نقش ساختار اقتصادی در ایجاد و تثبیت دموکراسی دارد. و استدلال می‌کند عواملی همچون نابرابری اقتصادی، ساختار اقتصادی، وضعیت طبقه متوسط، وضعیت تولید و توزیع درآمد همگی از عوامل موثر در تغییرات سیاسی هستند.
کتاب چرا ملتها شکست میخورند
اثر بعدی او نیز با همکاری جیمز رابینسون نوشته شده است. استقبال مخاطبان از آن دارون عجم اوغلو را به شهرتی چشمگیر رساند.
این کتاب مورد تمجید بسیاری از محققان و دانشمندان جهان از جمله ۶ اقتصاددان برنده جایزه نوبل قرار گرفت. نویسندگان در آن به بررسی دلایل توسعه‌نیافتگی برخی جوامع و پیشرفت روزافزون کشورهای دیگر می‌پردازند.
این اثر با مقایسه دو شهر همسایه، یکی در آمریکا و دیگری در مکزیک شروع می‌شود و نشان می‌دهد علی‌رغم پیشینه تاریخی و فرهنگی مشابه، در یکی از این شهرها رفاه، تحصیلات و آزادی‌های اجتماعی در سطح بالایی قرار دارد اما در دیگری فقر و خشونت بیداد می‌کند.
دارون در ادامه به بررسی دلایل و نظریات رایج در خصوص علل عقب‌ماندگی جوامع می‌پردازد. او با بررسی هر یک نشان می‌دهد که چرا این نظریات نمی‌توانند کاملاً صحیح باشند.
کتاب سپس به سراغ تشریح ایده‌های اصلی خود در خصوص دلایل توسعه‌نیافتگی می‌رود. با مقایسه کره جنوبی و کره شمالی که اولی تحت سلطه آمریکا و دومی تحت سلطه شوروی قرار داشتند، به تأثیر نهادهای سیاسی و اقتصادی در روند توسعه و تولید فقر و غنا می‌پردازد.
عجم اوغلو و رابینسون با اشاره به سرگذشت ملت‌های مختلف مانند امپراطوری روم، امپراطوری بریتانیای کبیر، کشورهای آفریقایی و …، نظریه اصلی خود را بیان می‌کنند؛ اینکه چگونه نهادهای سیاسی اقتدارگرا و استثماری، باعث جلوگیری از رشد اقتصادی و توسعه‌یافتگی می‌شوند.
نویسندگان کتاب معتقدند رشد و توسعه زمانی حاصل می‌شود که نهادهای سیاسی فراگیر و برآمده از خواست مردم شکل بگیرند و حکومتی تکثرگرا و مردم‌سالار با برنامه‌ای دقیق به سمت توسعه حرکت کند.
کتاب دالان باریک
کتاب دالان باریک که در ایران به نام راه باریک آزادی نیز ترجمه شده است را می‌توان ادامه‌ای بر کتاب چرا ملتها شکست میخورند دانست. این کتاب که مانند دو کتاب قبلی ترکیبی از نظریات نویسندگان و بررسی‌های تاریخی است، می‌کوشد به این سوال پاسخ دهد که آزادی چیست و چگونه به دست می‌آید.
دارون در این کتاب به مفهوم آزادی از منظر جان لاک معتقد است. بر اساس این مفهوم «مردم هنگامی آزادند که اختیار کامل در سامان دادن اعمالشان داشته باشند و جان و مالشان را هرگونه که مناسب می‌دانند بدون کسب اجازه یا وابستگی به دیگری در خدمت بگیرند.»
نویسندگان معتقدند دو مانع اساسی پیش روی آزادی قرار دارد: ۱) قدرت و اقتدار حکومت و ۲) هنجارها. حکومت‌ها به برقراری نظم می‌پردازند و فقدان حکومت باعث بروز جنگ میان همگان می‌شود. با این حال حکومت با اختیارات زیاد خود، می‌تواند آزادی را محدود کند.
آنها معتقدند ما نیاز به حکومتی داریم که به اجرای قانون، مهار خشونت، حل و فصل مشکلات و اختلافات و ارائه خدمات عمومی بپردازد. در عین حال، باید جامعه‌ای جسور، مطالبه‌گر و سازمان یافته بر آن نظارت داشته باشد و آن را کنترل کند.
عجم اوغلو و رابینسون در این کتاب با بررسی شواهد تاریخی و سیر حکومت‌ها در کشورهای مختلف نشان می‌دهند چنین حکومتی محصول حرکت جوامع در دالان باریکی است و حاصل این حرکت، آزادی خواهد بود.
در نهایت این کتاب نشان می‌دهد که چگونه قدرت جامعه و ظرفیت حکومت، در صورتی که به شکلی متوازن در کنار یکدیگر رشد کنند، گوهر گرانبهای آزادی را به بار خواهند آورد.
سخن آخر
دارون عجم اوغلو، اقتصاددان، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه اهل ترکیه است که به واسطه پژوهش‌های پراستناد و کتابهای پرفروشش، شناخته می‌شود. این دانشمند حوزه اقتصاد در کتابهای پرفروش خود به بررسی نقش اقتصاد در توسعه جوامع، تحولات اجتماعی و ظهور و سقوط حکومت‌ها پرداخته است.
دارون عجم اوغلو، اقتصاددان، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه ترکیه‌ای است که در دانشگاه MIT امریکا به تدریس و تحقیق مشغول است. او در زمره ۱۰ اقتصاددان پراستناد جهان و از نویسندگان تحسین‌شده حوزه اقتصاد است.
دارون عجم اوغلو کتابهای متعددی به چاپ رسانده است که مهمترین آنها عبارتند از: ریشههای اقتصادی دموکراسی و دیکتاتوری، چرا ملتها شکست میخورند و دالان باریک
