احتمالاً از هر کس درباره شغل مناسب سوال کنید، جواب متفاوتی خواهید شنید. بعضیها میگویند به دنبال علاقهات برو و کاری را انجام بده که عاشقش باشی. برخی دیگر فقط وجهه و جایگاه اجتماعی یک شغل را مدنظر قرار میدهند و خیلیها هم فقط شما را به سمتی راهنمایی میکنند که بوی پول از آن به مشام برسد.
فراموش نکنید که انتخاب مسیر شغلی یکی از مهمترین انتخابهای شما در زندگی است و بیگدار به آب زدن باعث میشود وقت، انرژی و انگیزه شما هدر برود. در این مقاله از مجله بوکاپو میخواهیم درباره اهمیت شغل مناسب و چگونگی انتخاب آن صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
هر کسی را بهر کاری ساختند؛ حتی خجالتی ها و تنبل ها را
وقتی بچه بودیم، فکر میکردیم ما را برای پزشک شدن، مهندس شدن، بازیگری، خلبانی و فضانوردی آفریدهاند. به یک پله پایینتر هم قانع نبودیم و با همین رویاها زندگی میکردیم.
افراد بسیاری آنقدر به این افکار کودکانه (که با شناخت و تحقیق حاصل نشده بودند) خو گرفتند که بر اساس همین رویاها تحصیل کردند و حتی وارد بازار کار شدند. اما زمانی به خودشان آمدند و احساس کردند در جایگاهی که باید باشند، نیستند.
یکی از مهمترین دلایل این وضعیت آگاهی نداشتن نسبت به خودمان و محیطمان است. یعنی نه به عوامل بیرونی آگاهی داریم و نه به عوامل درونی. برای خروج از این وضعیت شما باید به این سوالات به دقت بیندیشید:
- من چه کسی هستم؟
- محیط زندگی و جامعه من، چگونه است و چه شرایطی دارد؟
- با توجه به پاسخ دو سوال بالا، چه شغلی مناسب من است؟
بنابراین یکی از مهمترین عوامل دخیل در انتخاب شغل مناسب، توجه به خودتان و شناخت دقیق از شخصیت خودتان است. اینکه افکار و سلایق شما بیشترین همخوانی را با چه شغلی دارند و در نهایت، چه شغلی بیشترین رضایت درونی را برای شما به ارمغان میآورد.
زمانی که به خودشناسی رسیدید، به این معنا که از ویژگیهای شخصیتی، اصول، ارزشها و علایقتان کاملاً آگاه شدید، متوجه خواهید شد که برای چه کاری ساخته شدهاید. آن زمان میتوانید مراحل بعدی، یعنی مهارتافزایی و جستوجوی شغل را بررسی کنید.
در بخشهای بعدی این مقاله، به معرفی یک فرایند سهمرحلهای برای انتخاب شغل مناسب میپردازیم. در گام اول خودشناسی و شناخت علایق را توضیح میدهیم، در گام دوم مهارتهای لازم را خواهید شناخت و در گام سوم با فرایند کاریابی آشنا میشوید.
گام اول: شناخت ویژگی های شخصیتی، ارزش ها و علایق
در این مرحله برای رسیدن به شناخت دقیق و کافی باید از خودتان امتحان بگیرید، در واقع باید به سوالات مختلفی پاسخ دهید و بر اساس این پاسخها شناختتان از خودتان را کامل کنید.
پاسخ دادن به سوالاتی از قبیل اینکه از انجام دادن چه کارهایی لذت میبرید یا چه مواردی جزء اصول و ارزشهایتان هستند، میتوانند به خوبی نشان دهند که به چه محیطهای کاریای تمایل دارید.
سوالاتی که باید از خودتان بپرسید به چند دسته تقسیم میشوند و هر دسته شامل چند سوال است. در ادامه به این دستهبندیها اشاره میکنیم.
-
سوالات علاقهمحور
- از آموختن چه موضوعاتی لذت میبرید؟
- دوست دارید وقت خود را چگونه بگذرانید؟
- از کارهای فیزیکی بیشتر خوشتان میآید یا ذهنی؟
- دوست دارید بیرون کار کنید یا در محیطهای داخلی؟
-
سوالات ارزشمحور
- چه چیزی بیشترین اهمیت را در زندگیتان دارد؟
- اولویتهای شما در زندگی چه هستند؟
- معنای زندگی را در چه چیزی میبینید؟
- دوست دارید چه چیزی را در خودتان و محیط اطرافتان تغییر دهید؟
-
سوالات ویژگیمحور
- معنای موفقیت در نظر شما چیست؟
- چه چیزهایی را میخواهید بیشتر و بیشتر داشته باشید؟
- خودتان را بابت کدام یک از نقاط قوتتان بیشتر تحسین میکنید؟
- بابت کدام یک از مهارتها و دستاوردهایتان به خودتان افتخار میکنید؟
این سه دسته سوالات بنیادینی هستند که باید از خودتان بپرسید. اما فهرست چیزهایی که باید درباره خودتان بدانید هنوز تمام نشده است؛ شما در ادامه باید:
-
انگیزههای خود را مشخص کنید
برای چه میخواهید کار کنید؟ آیا بین شغلهای مختلف، شغلی که درآمد بیشتری داشته باشد برایتان اولویت دارد؟ انعطافپذیری آن شغل از لحاظ زمانی و مکانی برایتان مهم است؟ آیا به ارتقاء جایگاه اجتماعی خود با به دست آوردن یک شغل خاص فکر میکنید؟
-
اهداف بلندمدت خود را مشخص کنید
به نظر شما یک زندگی ایدئال چگونه است؟ فهرستی از اهداف بلندمدت خود، هم از نظر زندگی شخصی و هم از نظر مسیر شغلی تهیه کنید.
این کار به شما کمک میکند متناسب با اهدافی که در ذهن دارید، شغل مناسب خود را انتخاب کنید. آیا میخواهید یک مدیر بلندمرتبه در یک کمپانی مطرح باشید؟ آیا دوست دارید همواره در سفر باشید؟ و…
-
علایقتان را دریابید
در نهایت به یکی از مهمترین قسمتهای خودشناسی میرسیم که همان شناختن علایق خودتان است. برای شناختن علایقتان به گذشته رجوع کنید. ببینید آیا هنوز به شغلهایی قبلاً آرزویشان را داشتید علاقهمند هستید یا خیر.
فهرستی از این شغلها تهیه کنید و سپس درباره هر یک تحقیق کنید. ممکن است فعالیتهایی که واقعاً باید در آن شغل انجام دهید، با آنچه که در ذهن شما وجود دارد کاملاً متفاوت باشد.
از جستوجو در اینترنت شروع کنید و درباره هر یک از حوزهها و عناوین شغلی مدنظرتان جستوجو کنید. از طریق اینترنت میتوانید با افرادی که در حوزههای موردنظر شما فعالیت میکنند آشنا شوید و با آنها ارتباط برقرار کنید.
تجربه زیسته افرادی که در آن شغلها فعالیت میکنند، یکی از بهترین راههای کسب اطلاعات است. از این طریق شما با واقعیات آن شغل آشنا میشوید و دیدگاهی نزدیک به واقعیت پیدا میکنید.
حتی میتوانید برای اینکه بیشتر و بهتر با شغل مدنظر خود آشنا شوید، یک بار در محیطهای کاری مربوط به آن حضور پیدا کنید یا در دورههای کوتاهمدت کارآموزی شرکت کنید.
پیشنهاد مطالعه: طراحی مسیر شغلی چیست و چگونه ما را به شغل رویایی خود میرساند؟با انجام همه مراحلی که در این بخش گفته شد و پس از پاسخگویی به سوالات مختلف درباره ویژگیهای شخصی، اهداف، انگیزهها و علایق، به درک خوبی درباره خودتان میرسید و گزینههای شغلی پیش روی خود را براساس ویژگیهایتان مشخص میکنید. پس از این مرحله باید به سراغ مهارتافزایی برویم.
گام دوم؛ کسب مهارت های نرم و سخت
دومین گام مهم شما در راستای انتخاب شغل مناسب، این است که در پی کسب مهارتهایی باشید که شغل موردنظرتان ایجاب میکند.
مهارتهایی که هر شخص برای یافتن شغل به آنها نیاز دارد را میتوان در دو دسته کلی قرار داد: مهارتهای نرم و مهارتهای سخت. در ادامه به بررسی هر یک از این مهارتها میپردازیم.
مهارتهای سخت در واقع همان مهارتهای تخصصی شماست؛ همان مهارتهایی که باید در حیطه کاری خود به آنها مسلط باشید و لازمه شغل شما محسوب میشوند.
غالباً این مهارتها از طریق آموزشهای رسمی و آکادمیک یا با شرکت کردن در کارگاههای آموزشی معتبر به دست میآید. این مهارتها شامل نحوه استفاده از ابزارها یا دستگاههای تخصصی، کار با نرمافزارهای مربوطه و در کل همه آنچه باید از لحاظ فنی بدانید، میشود.
برای مثال اگر شما یک تکنسین آزمایشگاه هستید، مهارتهای سخت حرفه شما شامل تسلط بر انجام تستها به صورت صحیح، آشنایی با دستگاههای آزمایشگاه، کنترل کیفی، نمونهگیری و… میشود.
از اهمیت مهارت های نرم غافل نشوید
مهارتهای نرم مجموعهای از ویژگیها و تواناییهای شخصیتی و رفتاری است که با تمرین و ممارست به دست میآیند. برای مثال مدیریت زمان، برقراری ارتباط موثر، کارِ گروهی، صداقت، مسئولیتپذیری، مهارت گفتگو و گوش دادن و… از جمله مهارتهای نرم هستند.
پیشنهاد مطالعه: مهارت نرم چیست؟ اهمیت مهارت های نرم برای موفقیت شغلیدر یک دید کلی باید گفت مهارتهای سخت و دانش فنی، شما را به سمت شغل مناسب هدایت میکنند و شما موفق میشوید آن شغل را به دست آورید. اما مهارتهای نرم بقای شما در موقعیت شغلیتان را تضمین و محیط کاری را به یک فضای دلچسب و مناسب رشد تبدیل میکند.
نکته مهم اینکه بسیاری از کارفرمایان، بین افرادی با سطح مشابهی از مهارتهای سخت و تخصصی، افرادی که مهارتهای نرم قویتری دارند را انتخاب میکنند. چرا که توسعه و یادگیری مهارتهای نرم در بسیاری از موارد سختتر از یادگیری دانش فنی است.
گام سوم؛ جستوجوی شغل مناسب
حالا به مرحله آخر سفر کاریابی رسیدهایم. مرحلهای که در آن باید جستوجوی شغل مناسب را آغاز کنید. اولین چیزی که در این مرحله نیازمند آن هستید یک رزومه است.
برای بسیاری از افراد، رزومه نوشتن ترسناک و دشوار است. اما واقعیت این است که این کار نه سخت است نه ترسناک. شما در رزومه خود خلاصهای از سوابق تحصیلی، شغلی، دستاوردها و مهارتهایتان را ثبت میکنید و کارفرما براساس آن هم با شما آشنا میشود و هم میتواند شما را ارزیابی کند.
پس از آمادهسازی رزومه نوبت به پیدا کردن عناوین شغلی مرتبط میرسد. امروزه یکی از رایجترین و در دسترسترین راههای پیدا کردن عناوین شغلی مرتبط، سایتهای کاریابی هستند.
کارفرماها در این سایتها، موقعیتهای شغلی مدنظرشان را به همراه شرح وظایف، شرایط همکاری و حقوق پرداختی ذکر میکنند و شما میتوانید آگهیها را مطالعه کرده و رزومه خود برای کارفرمایان ارسال کنید.
سه نکته مهم
- تنها برای آگهیهایی رزومه ارسال کنید که واقعاً به آنها علاقمند هستید و میتوانید شرایط کارفرما را بپذیرید.
- در صورتی که امکان ارسال نمونه کار به همراه روزمه وجود دارد، حتماً این کار را انجام دهید.
- به ایمیلها و تماسهای دریافتی از سوی شرکتها پاسخ دهید و با آنها همکاری کنید.
علاوه بر سابتهای کاریابی، شما میتوانید از طریق شبکههای اجتماعی نیز خودتان را معرفی کنید. با دنبال کردن شبکههای اجتماعی کسبوکارهای مختلف میتوانید در رابطه با فرهنگ سازمانی و فرصتهای شغلی آن کسبوکار، اطلاعات خوب و ارزشمندی را بهدست آورید.
پس تلاش کنید حضور پررنگتری در این شبکهها (به ویژه لینکدین) داشته باشید تا با ایجاد ارتباط با افراد فعال در حوزه کاری خود، شبکهای قدرتمند و موثر برای خود بسازید.
نمایشگاه کار رویدادی است که در آن صاحبان کسبوکار، نمایندگان شرکتها و کارجویان گرد هم میآیند و در مورد فعالیتهای سازمانها، موقعیتهای شغلی و کاریابی اطلاعات بسیار مفیدی رد و بدل میشود. نمایشگاه کار، فرصتی فوق العاده برای ایجاد ارتباط بین کارفرمایان و کارجویان است.
معرفی ۳ تست برای انتخاب شغل مناسب
علاوه بر بررسی سوالات و مطالبی که در بخش خودشناسی مطرح شد، یکی از راههایی که به شما کمک میکند به خودشناسی بهتری در راستای انتخاب شغل مناسب برسید، تستهای شخصیتی است.
این تستهای روانشناسی با پرسشهای مختلف، ابعاد شخصیتی شما را بررسی کرده و یک دید تقریباً همهجانبه از خودتان به شما ارائه میدهند. حتی ممکن است بعدها، زمانی که برای استخدام وارد یک شرکت شدید، انجام برخی از این تستها بخشی از روند مصاحبه استخدامی شما باشد.
تست MBTI
تست MBTI، یک پرسشنامه روانسنجی فردی است که برای شناسایی نوع شخصیت، نقاط قوت و اولویتهای افراد طراحی شده است.
در این تست بر اساس پاسخهای داده شده، افراد یکی از ۱۶ نوع شخصیت را دارند. هدف تست این است که افراد، ویژگیهای شخصیتی خود را از جمله علاقهمندیها، نقاط قوت، ضعف، اولویتهای شغلی احتمالی و سازگاری با افراد دیگر را بیشتر کشف و درک کنند.
تست لنگرگاه شغلی (Career Anchors)
تست لنگرگاه شغلی توسط ادگار شاین یکی از محققین مشهور حوزه رفتار سازمانی برای اولین بار در سال ۱۹۸۵ ارائه شد و تا به امروز بسیار مورداقبال قرار گرفته است.
هدف از تست لنگرگاه شغلی، انجام یک خودارزیابی است که به شما کمک میکند انتخابهای شغلی خود را مدیریت کنید. با شناخت لنگرگاههای شغلی خود خواهید دانست که واقعا از شغل خود چه انتظاری دارید.
براساس این تست ۸ گرایش شغلی اصلی وجود دارد: گرایش فنی/ تخصصی، گرایش مدیریت عمومی، گرایش آزادی و استقلال عمل، گرایش امنیت و ثبات، گرایش خلاقیت کارآفرینانه، گرایش خدمت رسانی، وقف نتیجه، گرایش چالش و گرایش کار و زندگی.
تست شخصیتشناسی نئو (Neo-FFI)
این تست از مهمترین ابزارها برای پیشبینی رشد حرفهای و عملکرد شغلی است. با انجام این تست میزان هر یک از عوامل مؤثر در موفقیت شغلیتان، مشخص میشود وضعیت شما در هر یک از این عوامل میتواند بهخوبی میزان تناسب با شغل مورد نظر را پیشبینی کند.
سخن آخر
انتخاب شغل مناسب، یکی از مهمترین انتخابهای زندگی هر فرد است که سه مرحله مهم را دربرمیگیرد: خودشناسی و شناخت علایق، مهارتافزایی و جستوجوی شغل.
در پایان یک پیشنهاد ویژه برای شما داریم. در وبسایت و اپلیکیشن بوکاپو میتوانید خلاصه مفیدترین کتابهای حوزه موفقیت شغلی را مطالعه کنید و با خیالی راحت، به سوی آیندهای روشن گام بردارید.
کتاب شغل موردعلاقه اثر آلن دو باتن، کتاب هنر کار کردن اثر جف گوینز، کتاب کار اثر لارس اسوندسون از جمله کتابهایی هستند که مقوله کار از دیدگاه تاریحی و فلسفی بررسی میکنند و شما را در انتخاب شغل یاری میدهید.
تستهای MBTI، تست نئو و تست لنگرگاه شغلی از جمله تستهای معتبری هستند که میتوانند شما را در انتخاب شغل یاری دهند.