ثبت نام و دریافت هدیه
همه ما به باسواد بودن اهمیت بسیاری می‌دهیم اما یکی از زمینه‌هایی که نسبت به آن توجه چندانی نشان نمی‌دهیم، سواد مالی است؛ یکی از مهم‌ترین مهارتهای زندگی که اگر در یادگیری آن بکوشیم می‌تواند وضعیت اقتصادی ما را دگرگون کند.
کسب این مهارت و پرورش آن در زندگی امروز ما بیش از پیش اهمیت یافته است. در دورانی که معادلات اقتصادی روز‌به‌روز پیچیده‌تر می‌شوند و هزینه‌های زندگی بالاتر می‌رود، دانش مالی به شما کمک می‌کند که بر مشکلات خود فائق آیید، بیشتر پس‌انداز کنید و در سرمایه‌گذاری‌هایتان موفق‌تر عمل کنید.
بنابراین در این مقاله از مجله بوکاپو تصمیم گرفتیم به این مهم بپردازیم و درباره تعریف آن، مهارت‌هایی که باعث افزایش سواد در این زمینه می‌شوند و نحوه آموزش این مهارت به کودکان صحبت خواهیم کرد.
تعریف سواد مالی
این نوع از سواد، مفهومی نسبتاً نوپا در علم اقتصاد است که توجه بسیاری از نظریه‌پردازان را به خود جلب کرده و بحث‌های فراوانی درباره آن به راه افتاده است. سواد در این زمینه به افراد کمک می‌کند در تصمیم‌گیری‌های مالی بهتر عمل کنند، در سرمایه‌گذاری‌ها بتوانند سرمایه خود را رشد دهند و درآمد خود را مدیریت کنند.
به طور کلی میتوان سواد مالی را دانش و مهارت مدیریت پول دانست. اما به صورت تخصصی درباره بهترین تعریف آن هنوز توافقی وجود ندارد. سه تعریف رایج و مهم عبارتند از:
- دفتر حسابرسی دولتی (GAO) در سال ۲۰۱۰، چنین تعریفی ارائه کرد: توانایی قضاوت آگاهانه و انجام اقدامات مؤثر در مورد نحوه استفاده از منابع مالی و مدیریت پول در زمان حال و آینده است.
این مهارت شامل توانایی درک درست از انتخاب‌های مالی، برنامه‌ریزی برای آینده، خرج کردن عاقلانه پول، آمادگی برای مواجهه با بحران‌های مالی (مانند از دست دادن شغل یا ورشکستگی) و پس‌انداز صحیح می‌شود. پیش‌نیاز همه این مهارت‌ها، استقلال مالی یا حرکت در مسیر دستیابی به آن است.
- کمیسیون آموزش سواد مالی، آن را مجموعه‌ای از مهارت‌ها، دانش و ابزارهایی می‌داند که به افراد برای تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات مالی کمک می‌کند.
- سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نیز تعریفی بدین مضمون ارائه کرده است: دانش درک مفاهیم اقتصادی و شناختن ریسک‌های مالی و مهارت به کار بستن این دانش برای تصمیم‌گیری‌های صحیح مالی.
بنابراین در یک جمع‌بندی کلی میتوان تعریف مناسب را «توانایی افراد در درک و استفاده مؤثر از مهارتهای مالی مختلف از جمله مدیریت مالی شخصی، بودجهبندی و سرمایهگذاری» دانست.
سواد دز زمینه امور مالی مؤلفه‌های مختلفی دارد و میتوان آن را از ابعاد مختلف آن را بررسی کرد اما به صورت کلی بر ۵ اصل اساسی استوار است:
- کسب درآمد
- پس‌انداز و سرمایهگذاری
- مدیریت بدهی‌ها
- برنامه‌ریزی و مدیریت مخارج
- حفظ دارایی‌ها
برای افزایش سواد مالی از کجا شروع کنیم؟ + ۵ مهارت مهم که به کارتان خواهد آمد
سواد ناکافی ذر این زمینه می‌تواند پیامد‌های نامطلوبی مانند انباشته شدن بدهی‌های ناپایدار، تصمیم‌گیری‌های مالی نادرست و کاهش رفاه مالی را به همراه داشته باشد. این مهارت علاوه بر آنکه زمینه را برای تصمیم‌گیری‌های مالی آگاهانه فراهم می‌کند، موجب پس‌انداز، مدیریت بهتر بدهی‌ها و آسودگی خاطر فرد از لحاظ مسائل مالی نیز می‌شود.
با وجود این بی‌سوادی مالی، بسیار رایج است و فردی که از مسائل مالی اطلاعات کافی نداشته باشد، درست مانند انسان کم‌اطلاعی است که هرکسی توانایی فریب دادن او را دارد.
در نقطه مقابل نیز افرادی که سواد و اطلاعات خوبی دارند، کمتر از کلاهبرداری‌های مالی متضرر می‌شوند. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه به ۵ مهارت مهم و اساسی که در ابتدای راه به آنها نیاز خواهید داشت، اشاره می‌کنیم.
۱. با بودجهبندی آشتی کنید
بودجهبندی درآمد و مخارج، اولین گامی است که در نهایت به بهبود وضعیت مالی شما منجر خواهد شد. ثبت مخارج و درآمدها و برنامه‌ریزی مالی به معنای بودجهبندی است. برای بودجهبندی شما باید مخارج و درآمدهای خود را به شرح زیر ثبت کنید:
- درآمدها (دریافتی ماهانه خود، چک‌ها، کمک هزینه‌ها و…)
- مخارج ثابت (اجاره خانه، اقساط وام و…)
- مخارج متغیر (خریدها، مسافرت‌ها، هزینه‌های درمانی و…)
- پس‌انداز
۲. آموزش ببینید
در مسیر افزایش سواد مالی، مثل یادگیری هر مهارت دیگری، نیازمند استفاده از منابع آموزشی و تجارب دیگران هستید. در این راه شما میتوانید از دوره‌های آموزشی و مؤسسات مشاوره اقتصادی کمک بگیرید.
همچنین، از مطالعه کتابها، مقالات و مجلات مرتبط با مدیریت پول، هوش مالی و سرمایهگذاری غافل نشوید. مقاله هوش مالی و راهکارهای افزایش آن می‌تواند اطلاعات شما را افزایش دهد.
پیشنهاد مطالعه: از سرمایه گذاری چه می دانیم؟ با بهترین روش های سرمایه گذاری آشنا شوید
۳. بدهی‌های خود را مدیریت کنید
تقریباً همه ما با اقساط وام‌های بانکی دست به گریبان هستیم. نکته مهم این است که نباید در پرداخت بدهی‌ها و اقساط تعلل کنید. در پرداخت صورت‌حساب‌ها و بدهی‌ها نظم داشته باشید تا هم به موقع از شرشان خلاص شوید و هم از پرداخت جریمه و دیرکرد اجتناب کنیذ.
۴. سرمایهگذاری را یاد بگیرید
یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید برای پیشرفت اقتصادی انجام بدهید، سرمایهگذاری است. سرمایهگذاری باعث می‌شود پول شما به جای آنکه صرفاً در یک حساب بانکی انباشته شود و ارزش افزوده‌ای برای شما نداشته باشد، در یک فعالیت اقتصادی به کار گرفته شود و پول بیشتری برای شما به ارمغان بیاورد.
سرمایهگذاری ممکن است در ابتدا برای شما مبهم، گنگ و حتی کمی ترسناک باشد. بنابراین بهتر است در ابتدای راه با مطالعه و مشورت، با اصول سرمایهگذاری و سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک آشنا شوید و با ارتقا سواد مالی خود در این حوزه، اقدام به سرمایهگذاری کنید.
در راستای آشنایی بیشتر با سرمایهگذاری، اهمیت و انواع آن مطالعه مقاله از سرمایه گذاری چه می دانیم را از دست ندهید.
پیشنهاد مطالعه: از سرمایه گذاری چه می دانیم؟ با بهترین روش های سرمایه گذاری آشنا شوید
۵. پس‌انداز کنید هرچند قطره قطره!
حتماً شما هم می‌دانید که قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود! پس از پس‌انداز کردن غافل نشوید، هرچند که میزان آن خیلی کم باشید.
بهترین کار این است که وقتی بودجهبندی را انجام دادید، در اولین قدم مبلغی که می‌خواهید در این ماه پس‌انداز کنید را از کل بودجه خود کسر کنید و کنار بگذارید. (با احتمال قریب به یقین، اگر بخواهید در انتهای ماه مبلغی را به عنوان پس‌انداز بردارید، هرگز موفق به پس‌انداز کردن نخواهید شد.)
براساس درآمد و مخارج خود، چیزی حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد درآمدتان را پس‌انداز کنید. بهتر است این مبلغ را به یک حساب بانکی جداگانه منتقل کنید و صرفاً در مواقع ضروری از آن استفاده کنید.
چگونه سواد مالی را به فرزندانمان آموزش بدهیم؟
محققان اقتصادی معتقدند سواد در زمینه امور مالی یکی از شش نوع سوادی است که دانش‌آموزان در قرن ۲۱ باید آن را بیاموزند. بنابراین آشنا کردن کودکان با اصول پس‌انداز، مفهوم پول و صرفه‌جویی یکی از کارهایی است که پدرها و مادرها باید برای آماده کردن فرزندانشان برای آینده انجام دهند.
در آخرین بخش از این مقاله به ۴ راهکار ساده و کارآمد برای آموزش به کودکان می‌پردازیم:
۱. به فرزندانتان پول توجیبی بدهید
دادن پول توجیبی به کودکان مزایای متعددی دارد که به افزایش سواد کودکان کمک می‌کند. اول آنکه داشتن پول توجیبی به کودکان استقلال مالی می‌دهد و این استقلال کودکان را با چالش‌های مالی مواجهه می‌کند و مهارت حل مسئله آنها تقویت می‌شود.
به علاوه پرداخت پول توجیبی موجب حفظ عزت نفس کودک می‌شود و کودک برای به دست آوردن پول مجبور به خواهش و تمنا کردن نمی‌شود. دریافت پول توجیبی فرصتی است برای این که کودکان آنچه درباره مدیریت مخارج و پس‌انداز کردن می‌شنوند را به صورت عملی و تجربی انجام بدهند و بیاموزند.
۲. مهارت هزینه کردن را به کودک بیاموزید
والدین باید به کودک یاد بدهند که پول توجیبی خود را چطور مدیریت کند. به عبارتی آنها باید به کودک بیاموزند که اگر پولشان را درست هزینه کنند و استفاده بیشتری از آن ببرند، پول بیشتری خواهند داشت (پول توجیبی بیشتری دریافت می‌کنند).
برای مثال به فرزندتان بگویید پولش را سه قسمت کند: قسمت اول را به دلخواه خودش خرج کند، قسمت دوم را برای خریدهای خاص پس‌انداز کند و قسمت سوم را برای خوشحالی اطرافیانش کنار بگذارد.
با این کار به کودک مهارت تصمیم‌گیری درست درباره خرید کردن، پس‌انداز کردن و مسئول بودن نسبت به شادی و رفاه اطرافیان را می‌آموزد.
۳. درباره پول با فرزندتان صحبت کنید
بد نیست که گاه‌به‌گاه درباره پول با فرزندتان صحبت کنید و دیدگاه متعادلی درباره پول را به او بیاموزید. سعی نکنید ارزش پول را با توسل به مفاهیمی همچون قناعت و ساده‌زیستی یا پول خوشبختی نمی‌آورد، کاهش دهید.
از سوی دیگر پول را به عنوان تنها امر ارزشمند زندگی و تنها ملاک و معیار خوشبختی معرفی نکنید چرا که می‌تواند کودک را به سوی خساست، اضطراب پول و میل بیمارگونه به پول درآوردن سوق دهد.
۴. کودکان را با مفهوم سرمایهگذاری آشنا کنید
به کودک خود یاد بدهید که پول فقط برای پس‌انداز کردن و ذخیره کردن در حساب‌های بانکی یا خرج کردن نیست. بلکه پول می‌تواند با هدف‌گذاری درست، خود وسیله خلق ثروت بیشتر باشد.
مفهوم سرمایهگذاری را با زبان ساده برای کودکان توضیح دهید و آنها را با روش‌های سرمایهگذاری آشنا کنید. به علاوه میتوانید راه‌های خلق پول که کمتر متعارف هستند، مانند کارآفرینی، را برای کودکان شرح بدهید و از فرصت‌هایی که کارآفرینی در برابر شغل‌های مرسوم و کارمندی دارد، صحبت کنید.
سخن آخر
یکی از مهارتهای مهم و حیاتی در این روزها، سواد مالی است؛ مجموعه‌ای از مهارتهای مدیریت پول که باعث کاهش تصمیم‌گیری‌های غلط اقتصادی و در نهایت، بهبود وضعیت اقتصادی شما می‌شود.
کسب ثروت و رسیدن به موفقیت شغلی، یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند کیفیت زندگی شما افزایش دهد. اگر زمان کافی برای مطالعه مهم‌ترین و مفیدترین کتابها را در این زمینه ندارید، به دسته‌بندی موفقیت شغلی در وبسایت و اپلیکیشن بوکاپو مراجعه کنید.
سواد مالی تعاریف مختلفی دارد اما به طور کلی میتوان آن را «توانایی افراد در درک و استفاده موثر از مهارتهای مالی مختلف از جمله مدیریت مالی شخصی، بودجهبندی و سرمایهگذاری» دانست.
کتاب مدیریت پول اثر دیو رمزی و کتاب پول یا زندگی اثر ویکی رابین. خلاصه هر دو کتاب را میتوانید در وبسایت و اپلیکیشن بوکاپو بخوانید.
