ثبت نام و دریافت هدیه
از پشت میز کارتان بلند می‌شوید و به اتاق همکارتان می‌روید، جلوی میز همکارتان می‌ایستید اما هرچه فکر می‌کنید یادتان نمی‌آید برای چه کاری تا آنجا رفته‌اید. این اتفاق و امثال آن نشانه‌‌ای هستند که می‌توانند گواه آشفتگی ذهنی شما باشند. به راستی چرا نظم ذهنی نداریم و روز‌به‌روز حواس پرت‌تر می‌شویم؟
در این مقاله از مجله بوکاپو قصد داریم درباره اهمیت نظم‌دهی صحبت کنیم و از عواملی که آن را برهم می‌زنند و راهکارهایی که ما را به آن نزدیک می‌کنند بیشتر بدانیم. با ما همراه باشید.
چرا نظم ذهنی نداریم؟
اگر بخواهیم علت آشفتگی‌های فکری و نداشتن نظم در ذهن را ریشه‌یابی کنیم، باید سری به مغزمان بزنیم. مغز ما درست همانند یک خانه است. خانه‌ای که چندان تمیز و مرتب هم نیست. مغز برای کمک به بقا و زیست بهتر انسان‌ها، سیستم‌ها و فرایندهایی پیچیده برای اولویت‌بندی، ذخیره‌سازی و بازیابی این اطلاعات به وجود آورده است.
اما نکته ناراحت‌کننده اینجاست که در بسیاری از مواقع این سیستم‌ها به درستی کار نمی‌کنند و همه‌چیز درهم می‌ریزد. اینجاست که در این خانه هزارتو و شلوغ گم می‌شویم و نمی‌توانیم به این وضعیت سامانی بدهیم.
در این شرایط بحرانی، کارهایمان را فراموش می‌کنیم، مضطرب می‌شویم، بهره‌وریمان کاهش پیدا می‌کند و نمی‌توانیم کارها و وظایفمان را اولویت‌بندی کرده و به ثمر برسانیم. در واقع ما نظم ذهنی خود را از دست می‌دهیم.
درک این مسئله از این جهت حائز اهمیت است که امروزه شرایط با ده‌ها هزار سال پیش که اجدادمان باید به شکار می‌رفتند و همه توجهشان را به شکار یک حیوان اختصاص می‌دادند، متفاوت است.
اکنون مغز ما و سیستم‌های اطلاعاتی آن، کاملاً تحت فشار هستند؛ چرا که از همه سو ما در معرض هجوم اطلاعات هستیم. حتی اگر نخواهیم صدای رادیو و تلویزیون را خواهیم شنید. نوتیفیکشن‌های اخبار مهم را دریافت خواهیم کرد و در شبکه‌های اجتماعی به دام خواهیم افتاد.
همه این‌ها باعث می‌شود مغز ما که برای پردازش این حجم وسیع و گسترده اطلاعات، تکامل نیافته است؛ به شدت درگیر و تحت فشار باشد. بیشتر ما این روزها سعی می‌کنیم چندین کار را به صورت همزمان انجام بدهیم، رانندگی کنیم و رادیو گوش بدهیم، قرارهای ملاقاتمان را تنظیم کنیم و… .
از سوی دیگر، در این هجوم بی‌امان اطلاعات و مشغله‌ها، مغز ما دائم مجبور به تصمیم‌گیری و اولویت‌بندی است. به این معنا که همواره مجبور است درباره این حجم اطلاعات تصمیم‌گیری کند و مهم‌ترینشان را انتخاب نماید.
بنابراین مغز ما پیوسته در حال اولویت‌بندی و تمرکز است اما اگر ما بخواهیم برخلاف مغزمان عمل کنیم، به این معنا که هر لحظه آن را با اطلاعات مختلف و تصمیمات بی‌شمار بمباران کنیم و هر لحظه تمرکزمان را بین کارهای مختلف تغییر دهیم؛ در نهایت مغز سردرگم و ناتوان می‌شود و در یک کلام نظم ذهنی فرومی‌پاشد.
۴ ویژگی افرادی که از نظم ذهنی برخوردارند
برخورداری از نظم، یک ذهن سالم را به ارمغان می‌آورد. در واقع یک ذهن منضبط، یک ذهن سالم است و بالعکس. این نظم زمانی شکل می‌گیرد که در طول زمان، اصول و داوری‌های صحیحی بر آن حاکم بوده باشد و همین امر باعث می‌شود چنین ذهنی، متفاوت با دیگران بیندیشد.
برای یک ذهن منضبط می‌توان ۴ ویژگی را برشمرد که عبارتند از:
ذهن منضبط، ذهنی منطقی است
ذهنی که از نظم ذهنی برخوردار است، کارها، وظایف و اظهار نظرهایش را بر اساس عقل (و نه احساسات) انجام می‌دهد و به صورت بی‌طرفانه و بدون پیش‌داوری به مسائل می‌نگرد.
یک ذهن منضبط، توانایی همدلی کردن دارد
افراد دارای ذهن منظم نسبت به دیگران همدلی نشان می‌دهند و احساسات، تجربیات و موقعیت دیگران را درک می‌کنند. آنها دلسوز هستند چرا که می‌توانند از دیدگاه دیگران به مسائل نگاه کنند و روشن‌بینانه تمام جوانب یک امر را در نظر بگیرند.
تصمیم‌گیری آگاهانه از نتایج نظم ذهنی است
برخورداری از انضباط ذهنی باعث می‌شود افراد بتوانند تصمیم‌گیری‌هایی آگاهانه، عاقلانه و دقیق‌تری داشته باشند. چرا که آنها در اظهار نظر و تصمیم‌گیری عجله نمی‌کنند، همه جوانب را می‌سنجند، شنوندگان فوق‌العاده‌ای هستند، نسبت به مشورت‌ها، مشتاق هستند و در کمال آرامش تصمیم می‌گیرند.
ذهن منضبط منتقدانه می‌اندیشد
تفکر انتقادی یکی دیگر از ویژگی‌های ذهن منضبط است. فردی که از ذهن منظم و در نتیجه توانایی تفکر انتقادی برخوردار است، به هر موضوعی با دید منتقدانه می‌نگرد.
فردی با نگاه منتقدانه همه‌چیز را به دقت مشاهده و بررسی می‌کند، تحلیل می‌کند، به تفسیر اطلاعات و مشاهداتش می‌پردازد، در نتیجه‌گیری عجله نمی‌کند، تحت تأثیر فضاهای بیرونی قرار نمی‌گیرد و از استدلال‌های قوی و دقیق، استقبال می‌کند.
۶ راهکار کاربردی برای ایجاد و افزایش نظم ذهنی
داشتن ذهنی منضبط، قدرتمند و شفاف علاوه بر اینکه لذت‌بخش است، می‌تواند در شرایط بحرانی، زمانی که دیگران مضطرب و مستأصل هستند، بسیار کمک‌کننده باشد.
افزون بر این، انضباط ذهن راه رسیدن به اهدافتان را بسیار هموار می‌کند، چرا که داشتن ذهنی منظم، نظم شخصی را به دنبال خواهد داشت و نظم شخصی، پیگیری و گام برداشتن در مسیر اهداف را آسان می‌سازد.
پیشنهاد مطالعه: با ذهن مشغول چه می‌توان کرد؟ راهکارهایی برای خانه تکانی ذهن
در ادامه به ۶ راهکار مفید و کاربردی که ذهن شما را به سوی نظم هدایت می‌کند، اشاره خواهیم کرد.
کارهای خود را اولویت‌بندی کنید
زمانی که فهرست کارهای روزانه خود را می‌نویسید، مهم‌ترین کارها را در ابتدای فهرست بنویسید و سعی کنید آنها را حتماً به انجام برسانید.
ذهن خود را خالی کنید
یکی از بهترین روش‌ها برای نظم دادن به افکار، پیاده کردن همه افکار، نگرانی‌ها و کارها بر روی کاغذ است. سعی کنید در هر روز، لیستی از مهم‌ترین کارهای روزانه خود تهیه کنید و در انتهای روز نیز دقایقی را به یادداشت کردن افکار خود اختصاص دهید.
مراقبه و ذهن‌آگاهی را دریابید
زمانی را به مراقبه و تمرینات مدیتیشن اختصاص دهید. مراقبه نه تنها باعث می‌شود آرامش بیشتری را تجربه کنید و از دنیای پرهیاهوی بیرون دور شوید، باعث می‌شود ذهنی خالی‌تر و آرام‌تر داشته باشید که راحت‌تر بر روی اهدافش تمرکز می‌کند.
از هدف‌گذاری غافل نشوید
سعی کنید در فواصل زمانی منظم اهداف خود را تعیین کنید. مشخص کردن اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت باعث می‌شود دورنمای بهتری از آینده داشته باشید و بدانید که چه اقداماتی باید انجام دهید. هدف‌گذاری شما را از برداشتن گام‌هایی که در راستای اهدافتان نیستند، دور می‌کند.
عمل‌گرا باشید
پس از هدف‌گذاری، اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی، هر چه سریع‌تر دست به کار می‌شوید و تعلل نکنید. وسواس به خرج دادن، بیش از حد فکر کردن، سخت‌گیری در برنامه‌ریزی و کمال‌گرایی منفی باعث می‌شود از اهدافتان دور بشوید و در دنیای ذهنی خود غرق شوید.
خانه را مرتب کنید
شلوغی و آشفتگی بیرونی، آرامش و نظم ذهنی را نیز از بین می‌برد. سعی کنید محیط زندگی خود را منظم و پاکیزه نگه دارید. زباله‌ها و مواد دور ریختنی را از محیط خارج کنید و محیط پیرامون خود را با وسایل اضافی شلوغ نکنید.
سحن آخر
برخورداری از نظم ذهنی یکی از ویژگی‌های افراد موفق است. با مرتب کردن ذهن خود می‌توانیم آرامش بیشتری داشته باشیم، بهتر تمرکز کنیم و به سمت اهدافمان حرکت کنیم. نظر شما چیست؟ شما تاکنون از چه روش‌هایی برای مقابله با آشفتگی ذهنی استفاده کرده‌اید؟
راهکارهایی مانند انجام مراقبه، نوشتن افکار و کارهای روزانه، اولویت‌بندی، هدف‌گذاری، مرتب کردن محیط زندگی و عمل‌گرا بودن می‌توانند برای دستیابی به نظم ذهنی مفید باشند.
کتاب پاکسازی ذهن اثر اس جی اسکات و بری داونپورت به شما کمک می‌کند با ریشه‌یابی افکارتان، ذهنتان را از افکار منفی، نگرانی‌ها و اضطراب پاک کنید. کتاب ذهن حواس جمع اثر نیر ایال با ارائه راهکارهایی برای تمرکز بیشتر در تمامی امور زندگی به شما کمک می‌کند از حواس‌پرتی‌هایی که از ذهن آشفته ما منشأ می‌گیرند، رها شوید.
موضوع مهمی هستش و موارد اشاره شده بسیار مفید بودن!