ثبت نام و دریافت هدیه
ذهن آدمی روزانه هزاران فکر و احساس را پردازش می‌کند و محققان معتقدند به طور متوسط بیش از شش هزار فکر در هر روز ذهن مشغول ما را درگیر خود می‌سازد. با وجود این احتمالاً همه ما برخی روزها احساس کرده‌ایم که دیگر توان این همه درگیری فکری را نداریم.
همه ما روزهایی را تجربه کرده‌ایم که با تمام وجود دلمان می‌خواهد ذهن خود را یک تکان درست و حسابی بدهیم و از شر این همه فکر و خیال خلاص شویم. از این رو در این مقاله از مجله بوکاپو می‌خواهیم درباره مشغولیت‌های بی‌امان ذهنی و راه رهایی از آنها صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
چه زمانی ذهن مشغول تبدیل به مایه عذابمان میشود؟
ذهن مشغول در واقع زمانی اتفاق می‌افتد که ترکیبی از هزاران فکر، احساس، نگرانی، تردید، اضطراب و… به ذهن شما هجوم می‌آورند. همه ما در طول روز افکار و احساسات مختلفی را تجربه می‌کنیم اما اگر تعداد این افکاری که در سرمان چرخ می‌خورند از حد تحمل ما بیرون رود، ما با یک ذهن مشغول روبرو هستیم.
مواجهه با چنین افکاری به خودی خود ایرادی ندارد. اما زمانی که دچار نشخوار فکری درباره هر یک از افکار و احساسات شویم و دیگر نتوانیم از هجوم این افکار جلوگیری کنیم یا استرس زیادی در اثر این افکار متحمل شویم، در این صورت درگیر چیزی شده‌ایم که می‌تواند همه ابعاد زندگی‌مان را تحت‌تأثیر قرار دهد و مایه عذابمان میشود.
پیشنهاد مطالعه: گفت و گو های ناتمام ذهن و راهکارهای رهایی از نشخوار ذهنی
مشغول بودن مداوم ذهن باعث میشود ذهن، مغز و بدن شما نتواند به آرامش دست پیدا کند و همواره فشار و استرس زیادی را تحمل خواهد کرد. و همانطور که همه می‌دانیم این اضطراب دائمی می‌تواند پیامدهای بسیار نامطلوبی داشته باشد. برخی از این پیامدهای نامطلوب عبارتند از:
- به خاطر نداشتن تمرکز کافی، نمی‌توانند کارهایشان را درست و دقیق انجام دهند
- نمی‌توانند از لحظه حال لذت ببرند و در لحظه زندگی کنند
- همواره احساس خستگی به ویژه خستگی ذهنی می‌کنند
- اثرات نامطلوب بر روی شغل و تحصیل
- رنج دائمی استرس و اضطراب
بنابراین لازم است بدانیم که چه زمان‌هایی درگیر این وضعیت می‌شویم و چگونه می‌توانیم از شر این ذهن مشغول خلاص شویم.
علائمی که نشان می‌دهند کاسه ذهن شما سرریز شده است
معمولاً کسانی که از ذهن مشغول و آشفته رنج می‌برند، بسیاری از اوقات حتی متوجه نمی‌شوند که در دام افکار بی‌حدومرزشان افتاده‌اند.
روند درگیر شدن ذهن آنچنان تدریجی و موذیانه اتفاق می‌افتد که ناگهان به خودتان می‌آیید و می‌بینید دیگر کنترل افکارتان از دست شما خارج شده است. اما علایمی وجود دارد که اگر متوجه آنها شدید می‌توانید زودتر به خودتان کمک کنید. این علایم عبارتند از:
- حواستان به راحتی پرت میشود و نمی‌توانید تمرکز کنید
- توجه کافی به اطرافتان ندارید
- فراموش‌کار شده‌اید
- در دنیای ذهنی خود غرق میشود و از اطراف غافل هستید
- در وظایف کاری خود بی‌دقت شده‌اید
- در تصمیم‌گیری‌ها دچار مشکل شده‌اید و دائماً مردد هستید
- خوابتان دچار اختلال شده است
- بیش از حد نگران و مضطراب هستید
پنج راهکار موثر برای خالی کردن ذهن
برای اینکه بتوانید ذهن خود را از این درگیری‌های دائمی و آزاردهنده نجات دهید، چند راهکار خوب و مناسب وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم. به علاوه می‌توانید از مطالعه مقاله در جستجوی آرامش ذهن نیز استفاده کنید.
۱. از ذهنآگاهی غافل نشوید
ذهنآگاهی در یک کلام به معنای حضور کامل در زمان حال است. ذهنآگاهی به شما کمک می‌کند به طور و به دور از هرگونه و حواس‌پرتی در لحظه حال درگیر شوید و کاملاً به افکار و احساسات خود در این لحظه آگاه باشید اما غرق افکار خود نشوید.
زمانی که متوجه می‌شویم ذهن مشغول و آشفته‌مان دارد اذیتمان می‌کند، یعنی ذهن سرگردانی داریم که از یک فکر به فکر دیگر و از یک نگرانی به نگرانی دیگر می‌پرد. اما اگر با تمرین کردن (مثلاً انجام مدیتیشن) بتوانیم ذهنمان را مهار کنیم و به جای سرگردان بودن، آن را در یک لحظه (یعنی لحظه حال) متمرکز کنیم، بسیاری از نگرانی‌های بیهوده‌مان برطرف خواهد شد.
یکی از روش‌هایی که در تمرین ذهنآگاهی و کند کردن جریان تفکرات آشفته به شما کمک می‌کند، تنفس آگاهانه است. برای انجام این تمرین سعی کنید در مکانی آرام بنشینید و به مدت یک دقیقه کاملاً بر روی تنفستان تمرکز کنید.
به آرامی دم و بازدم انجام دهید و هوا را از طریق بینی به درون کشیده و از دهان خارج کنید. افکارتان را رها کنید، نگرانی‌های مربوط به آینده را فراموش و فقط بر روی ریتم تنفستان تمرکز کنید. سعی کنید کاملاً از حرکات تنفسی خود، هر دم و بازدم، حرکت عضلات شکم و قفسه سینه آگاه باشید و صرفاً بر روی این موارد تمرکز کنید.
این حرکت را چند بار طی روز انجام دهید، همین تمرین ساده می‌تواند به شما کمک کند خلوت، سکوت و آرامشی که ذهن مشغول از شما گرفته است را بازیابید.
۲. به یادداشت‌نویسی روی بیاورید
نوشتن افکارتان به صورت روزانه می‌تواند در آرامش فکر و ذهن شما بسیار مفید باشد. خودتان را درگیر حاشیه‌ها و ظواهر نکنید، مهم این است که همه درگیری‌های ذهنی‌تان را روی کاغذ بیاورید حتی اگر خیلی ساده یا خنده‌دار به نظر برسند.
وقتی همه دغدغه‌ها را روی کاغذ می‌نویسید، دو مزیت مهم کسب می‌کنید. اولین اینکه باری که تماماً بر شانه‌های ذهنتان بود را سبک‌تر کرده‌اید و دوم اینکه بسیاری از دغدغه‌ها روی کاغذ بسیار کوچک‌تر و کم‌اهمیت‌تر از چیزی که در ذهنتان وجود داشت به نظر می‌رسند.
۳. هرچه می‌خواهد دل تنگت بگو!
اگر در بین دوستان یا خانواده خود کسانی را سراغ دارید که با روی گشاده و آغوش باز، شنوای حرفهای شما هستند و با قضاوت‌ها و نظرات منفی درگیری‌های ذهنی شما را دوچندان نمی‌کنند، حتماً درباره ذهن مشغول خود با آنها گفتگو کنید.
حتی اگر فکر می‌کنید صحبت کردن با دوستان چندان راهگشا نیست می‌تواند از کمک‌های یک مشاور و تراپیست بهره بگیرید. در این صورت هم نشخوار فکری خود را کنترل کرده‌اید و هم برای دغدغه‌هایتان راه‌حل‌های منطقی و مناسب می‌یابید.
۴. چندوظیفگی ممنوع!
حتی اگر فکر می‌کنید انجام همزمان چند کار برای شما راحت است، بهتر است مدتی این کار را متوقف کنید. برای برنامه‌ها و وظایفی که در ذهن دارید اولویت‌بندی کنید.
هر یک از کارهای خود را بر اساس اولویتی که دارند انجام دهید و سعی نکنید در آن واحد همه مسائل و مشکلات را حل کنید. دیو کرنشاو نویسنده کتاب افسانه چندوظیفگی به درستی اشاره کرده است که انجام دادن همه کارها به صورت همزمان در واقع به انجام نشدن کارها می‌انجامد و بهره‌وری شما را کاهش می‌دهد.
۵. بر ورودی ذهنتان نظارت داشته باشید
فراموش نکنید ما در عصر اطلاعات و فناوری زندی می‌کنیم. تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های عمومی، تلویزیون، رادیو و… همه روزه ما را در معرض اخبار و اطلاعات بسیاری قرار می‌دهند که شنیدن بسیاری از آنها به جز درهم ریختن ذهن ما سود دیگری برایمان ندارد.
فضای مجازی پر است از اخباری که حتی اگر فرض کنیم همه آنها واقعی و صحیح هستند، می‌توانند برایمان بسیار سنگین و تلخ باشند. فرض کنید پس از یک روز سنگین کاری به خانه باز می‌گردید و می‌خواهید از یک فنجان قهوه لذت ببرید اما نوتیفیکیشن‌های خبری، آخرین ترندهای توییتر و… خیلی زودتر از یک فنجان قهوه به استقبال شما می آیند!
سخن آخر
ما در زمانه شلوغی‌های بی‌انتها، وظایف کاری متعدد و رسانه‌های متعدد زندگی می‌کنیم. همه این عوامل در کنار یکدیگر می‌توانند باعث شوند جریان افکار ما بسیار سرعت بگیرد و دیگر نتوانیم کنترلی بر جریان افکارمان و محتوای آنها داشته باشیم. اینجاست که داشتن یک ذهن مشغول حسابی ما را آزار خواهد داد. بنابراین باید نشانه‌های یک ذهن مشغول را بشناسیم و با راه‌های رهایی از آن آشنا شویم.
تمارین ذهنآگاهی و حضور کامل در لحظه حال، نوشتن افکار و دغدغههای ذهنی، گفتگو با دوستان، خانواده یا مشاور، اجتناب از چندوظیفگی و کنترل محتواهایی که وارد ذهنمان میشود.
پاکسازی ذهن اثر اس جی اسکات و بری داونپورت نشخوار ذهنی اثر اتان کراس هنر ظریف بی‌خیالی اثر مارک منسن
