انگار همین دیروز بود که برای ۵ دقیقه بیشتر خوابیدن و دیرتر به مدرسه رفتن التماس میکردیم. پتو را چندلایه بهدور خود میپیچیدیم و همان ۵ دقیقه به خوابی عمیق و شیرین فرو میرفتیم. کسی هست که لذت آن لحظات را انکار کند یا از یاد برده باشد؟ همه ما بهنوعی با احساسات و تجربیات مشترکی رشد میکنیم و از یک جایی به بعد مسیرمان عوض میشود! در همان دوران نیز درباره سحرخیزی (rising early) و فوایدی که برای انسان دارد زیاد میشنیدیم، اما همه میدانیم آگاهی فقط بخشی از مسیر است. بعد از آن باید باور کنیم، بخواهیم و در عمل حرفی برای گفتن داشته باشیم.
در کودکی شاید بزرگترین دغدغه شما بیدارشدن برای مدرسه باشد، اما وقتی بزرگتر میشوید کارها و مسئولیتهای زیادی برای انجامدادن دارید. عواقب کارها و تصمیماتتان به دوش خودتان است و بهتر است ببینید افراد موفق چگونه روز خود را شروع میکنند و از روی دست آنها شیوه زندگی را تقلب کنید.
هرچند که قبول داریم هزاران روش و راه برای رسیدن به موفقیت و احساس رضایت در زندگی وجود دارد و زندگی هر شخصی منحصر به فرد است، اما الگو داشتن و استفاده از تجارب دیگران به شما کمک میکند تا با وقفه کمتر و بازدهی بیشتری به اهداف و برنامههای خود برسید. با توجه به توصیههای بسیاری که درباره سحر خیزی و موفقیت شده است، این مقاله از مجله بوکاپو را به فواید سحر خیزی و اهمیت آن در زندگی اختصاص دادهایم.
سحرخیزی را چگونه به عادت تبدیل کنیم؟
قبل از طلوع سپیدهدم را سحر میگویند، اما شما نیاز نیست هر روز ساعت ۵ صبح از خواب بیدار شوید تا شما را سحر خیز خطاب کنند. معمولا به همه افرادی که صبح زود بیدار میشوند سحر خیز میگویند. حالا ممکن است فردی دلش بخواهد ۴ صبح بیدار شود یکی دیگر به ۷ صبح رضایت دهد. درهرصورت ایجاد مجموعهای از عادتها لازم است تا فرد سحر خیز شود.
صبح زود بیدارشدن کابوس بسیاری از افراد است. آنهایی که مجبورند صبح ها زود بیدار شوند، بهزحمت این کار را انجام میدهند و صبحشان را با خستگی آغاز میکنند. اما اگر نگاهی به زندگی افراد موفق بیندازید، میبینید که صبح زود بیدارشدن ویژگی مشترک آنهاست.
هل الراد، نویسنده کتاب صبح جادویی نیز معتقد است بهترین زمان برای تلاش در راستای رشد و شکوفایی فردی و رسیدن به زندگی رویایی، هنگام صبح است. اگر پدر و مادر هستید، یادتان بماند که شما نقش مهمی در شکلگیری عادتهای بچهها دارید. بچههای دیروز، بزرگسالان فردا میشوند و ایجاد همین عادتهای به ظاهر ساده در کودکی، نجاتبخش زندگی آنها خواهند شد!
فواید سحرخیزی در افزایش کیفیت زندگی
دیدن زیبایی طلوع خورشید تنها چیزی نیست که سحرخیزی برایتان به همراه دارد. اگر در حال حاضر سحر خیز هستید، بهتر میدانید که تنظیم خواب صبحگاهی چه تاثیر مثبتی بر سلامت جسمی و روحی دارد. اگر هم تازه میخواهید این عادت را در خود ایجاد کنید، بهتر است فواید آن را بدانید تا مقاومت ذهنی خود را برای این تغییر کمتر کنید.
زمانی شما اهمیت سحرخیزی را بهتر درک میکنید که آثار آن بر کیفیت زندگیتان نمایان شود. زمانی که ببینید بهتر میخوابید، بهتر غذا میخورید، بهتر فکر میکنید! هرکدام از این دلایل بهتنهایی کافی است که بیشتر به سحر خیز شدن فکر کنید. در ادامه ۷ فایده مهم سحرخیزی را برایتان آوردهایم:
۱ ـ کسب نمرات بهتر در امتحانات
بر اساس مطالعات انجام شده بر دانشآموزان ایالت متحده و اروپا، افراد سحر خیز نمرات بهتری در امتحانات کسب میکنند و معدل آنها از میانگین بیشتر است. این دانشآموزان مدیریت زمان را بهتر یاد میگیرند، تا دیروقت بیدار نمیمانند و به اندازه کافی میخوابند. صبح زود بیدار شدن به برنامههای آنها نظم خاصی میدهد که میتوان آن را در تمام ابعاد زندگی مشاهده کرد.
پیشنهاد مطالعه: معرفی ۵ کتاب برای افزایش بهره وری و مدیریت زمان۲ ـ داشتن زمان کافی برای ورزش کردن
تصور کنید صبح دیر از خواب بیدار شدهاید و باید با عجله خود را به محل کارتان برسانید. آیا در این شرایط وقتی برای نرمش صبحگاهی میماند؟ شما فقط میخواهید به کارهای شخصی خود برسید و خانه را ترک کنید. شاید فکر کنید که ورزش کردن در عصر هم مشکلی ندارد، اما بعد از یک روز طولانی و خسته کننده کمتر کسی انرژی این را دارد که ورزش کند. معمولا افراد میخواهند کمی در کنار خانواده استراحت کنند.
۳ ـ خواب شبانه باکیفیت و استراحت بیشتر
افراد سحر خیر سریعتر به خواب میروند. شما مجبور نیستید گوسفند بشمارید تا چشمانتان گرم خواب شود! وقتی زود از خواب بیدار میشوید، بدنتان در طول روز خسته میشود و بهمحض رفتن به رختخواب، خواب راحتی خواهید داشت. ساعت بیولوژیکی بدنتان تنظیم شده و مراحل خوابتان تکمیل میشود. همین باعث میشود که صبح روز بعد احساس نشاط و شادابی بیشتری داشته باشید.
۴ ـ گذراندن وقت بیشتر با خانواده
وقتی شما در طول روز به برنامههای خود رسیده باشید، در شب زمانی خوبی دارید که با خانواده گپ و گفتی داشته باشید. اگرچه ممکن است به دلیل انجام کارهای زیاد خسته باشید، اما ذهنتان اینقدر فراغبال دارد که در جمع خانواده حضور داشته باشید. برخلاف افرادی که در طول روز اهمال کاری کردهاند!
۵ ـ حل کردن سریع چالشها و مشکلات
زمانی پیش میآید که از فرط خستگی ذهن حتی نمیتوانیم یک جمع و تفریق ساده انجام دهیم. حالا تصور کنید با ذهنی خسته و آشفته بخواهید مشکلات پیشآمده در طول روز یا سر کار را حل کنید. در این شرایط یک ذهن آرام آمادگی بیشتری برای حل مسائل دارد. علاوه بر این، ذهن پذیرش بیشتری برای موقعیتهایی دارد که کاری از او ساخته نیست. معمولا یک ذهن خسته و کلافه کمتر میتواند منطقی فکر کند و مشکلی را از زوایای مختلف ببیند.
۶ ـ سالم غذا خوردن
نخوردن صبحانه یا خوردن غذاهای پر چرب، کربوهیدرات زیاد و قند بالا، انرژی کمتری برای روز شما تامین میکنند. وقتی دیرتر بیدار میشوید، زمان مهمی از روز را برای رسیدن به عادتهای غذایی خود از دست میدهید. شما حتی وقت آن را ندارید به صبحانه خوردن فکر کنید، چه برسد به اینکه بخواهید غذای سالمی برای خود تدارک ببینید.
۷ ـ سازماندهی بهتر افکار و برنامهها
شاید قبل از خواب فکرهای زیادی درباره روز بعد به ذهنمان برسد، اما چهقدر از آن را عملی میکنیم؟ ما میخواهیم صبح ورزش کنیم، کنار خانواده صبحانه بخوریم و به چند تا کار کوچک رسیدگی کنیم. بااینحال، دیر بیدارشدن همه چیز را بهم میریزد. تا چشم بهم بزنید وقت ناهار شده است و شما حتی فکر نکردهاید که چگونه به کارهایتان برسید.
بعضی از عادتها مانند سحرخیزی میتوانند زندگی ما را تغییر دهند؛ استفن گایز نویسنده کتاب ریز عادت ها به بررسی اهمیت عادات در زندگی و نقشی که در سرنوشت ما بازی میکنند میپردازد و راهکارهایی برای جایگزینی عادات غلط با عادتهای خوب جدید به شما یاد میدهد.
بهموقع سر کار حاضر شدن، ترافیک کمتر در مسیر کار، سلامت روان بیشتر و پرانرژی بودن در طول روز، از دیگر فواید سحر خیز بودن هستند که میتوان به آنها اشاره کرد. خواندن کتاب های انگیزشی به شما این قدرت را میدهند که برای سحر خیز شدن انگیزه بیشتری پیدا کنید.
آیا سحرخیزی و موفقیت رابطه مستقیم دارند؟
محال است که درباره مزایای سحرخیزی صحبت شود، اما بر سحرخیزی افراد موفق تاکیدی نشود. کتاب باشگاه پنج صبحی ها، به اهمیت سحرخیزی و بیدارشدن در ساعت ۵ صبح اشاره میکند. این کتاب از شما میخواهد که مهمترین ساعات روزتان را با چک کردن گوشی همراه یا خواندن اخبار از دست ندهید و روی مهمترین موضوعات تمرکز کنید. این دقیقا کاری است که برخی از موفقترین افراد دنیا هر روز انجام میدهد.
پیشنهاد مطالعه: چرا داشتن نظم و دیسیپلین یکی از عوامل اصلی موفقیت است؟ریچارد برانسون، کارآفرینی که موفقیتهای مالی بیشماری با شرکتهای خود کسب کرده است، روز خود را ساعت ۵:۴۵ دقیقه صبح شروع میکند. تیم کوک، مدیرعامل شرکت بزرگ اپل روز خود را ساعت ۴۵: ۳ دقیقه صبح شروع میکند و اپرا، تهیه کننده و مجری معروف، روز خود را ساعت ۶ صبح شروع میکند.
این مثالها فقط نمونههایی از سحر خیزی افراد موفق هستند. اگر زندگینامه افراد موفق را بخوانید، متوجه خواهید شد که همه آنها در یک چیز مشترک هستند. همه آنها اهدافی داشتهاند و با نظم و دیسیپلین خاصی برنامه ریزیهای خود را اجرایی کردهاند.
۷ گام ساده تا سحرخیزی
گاهی سحری خیزی و صبح زود بیدار شدن سختترین کاری است که یک نفر میتواند انجام دهد. مقاومت در برابر افکاری که ذهن را به خوابیدن تشویق میکنند کار آسانی نیست. بیشتر افراد بهراحتی در برابر شیرینی خواب صبح تسلیم میشوند و زمان بیدارشدن را به تعویق میاندازند. حالا تصور کنید که بخواهید فردا چند ساعت زودتر از همیشه بیدار شوید. بیشتر شبیه شکنجه میماند، اینطور نیست؟
خواندن کتاب عادت های اتمی به شما اثرگذاری مهم تغییر عادتهای کوچک روزمره را در درازمدت نشان میدهد. اگر یکعمر دیر از خواب بیدار شدهاید، حالا انتظار نداشته باشید فردا بدون احساس خستگی و سختی زودتر بیدار شوید.
سحر خیز شدن را به چشم سفری نگاه کنید که در آن قدمبهقدم گام بر میدارید. ممکن است بین ۳۰ تا ۶۰ روز طول بکشد تا به سحرخیزی عادت کنید. پس از همین الان خودتان را برای مسیری طولانیتر آماده کنید. در زیر نکاتی را به شما میگوییم تا کمکم خوابتان را تنظیم کنید و دچار کمخوابی و کسالتهای بعدش نشوید.
۱ ـ تغییرات را بهتدریج شروع کنید
واقعبین باشید! اگر تا دیروز ۷ صبح بیدار شدهاید، امروز نمیتوانید سر حال و قبراق ساعت ۵ صبح از خواب بیدار شوید. پیشنهاد میکنیم ساعت را روی ۶:۴۵ دقیقه کوک کنید. زمانی که حس کردید بدنتان با این ۱۵ دقیقه سازگار شده است، دوباره ساعت را ۱۵ دقیقه دیگر تغییر دهید. گامبهگام جلو رفتن به بدن شما این فرصت را میدهد که بهتر با تغییرات سازگار شود.
۲ ـ ساعت زنگدار را دور از تخت قرار دهید
ساعت یا موبایل را روی پاتختی نگذارید. معلوم است در شرایطی که خواب تمام وجودتان را گرفته است سریع صدای زنگ را خاموش میکنید و به خوابیدن ادامه میدهید. ساعت را در جایی بگذارید که نیاز باشد برای خاموشکردن آن چند قدم بردارید. همین کار به شما کمک میکند تا خواب کمی از چشمتان بپرد.
۳ ـ بهمحض بیدارشدن سریع اتاقخواب را ترک کنید
مغز شما برای خوابیدن در اتاقخواب شرطی شده است و اگر کمی دیر بجنبید دوباره میخواهید به زیر پتو گرمونرم خود بروید. مل رابینز کتاب قانون ۵ ثانیه را برای همین شرایط نوشته است. او از شما میخواهد هر نوع تعلل کردن را رها کنید و سریع واکنش بدهید. خواندن این کتاب برای کسانی که گرفتار اهمالکاری هستند یا میخواهند تغییری در زندگیشان ایجاد کنند، بسیار پیشنهاد میشود.
۴ ـ پاداش یا جایزهای در نظر بگیرید
کاری را انجام بدهید که معمولا انجام نمیدهید. این کار باعث میشود انگیزه بیشتری برای بیدارشدن داشته باشید!
۵ ـ برنامه منظم قبل از خواب داشته باشید
رعایت یک برنامه همیشگی به بدن شما این پیام را میدهد که الان وقت خواب است. بهعنوانمثال، یک دوش آب گرم بگیرید، کتاب مورد علاقهتان را بخوانید یا برنامه فردا را یادداشت کنید. همه این کارها به شما کمک میکند تا کمکم برای خواب آماده شوید. دوش آب گرم از نظر فیزیولوژیکی بدن را برای خواب آماده میکند؛ بنابراین حمام آب گرم تا حد زیادی بدن را آماده خوابیدن میکند.
۶ ـ به نورهای آبی قبل از خواب نگاه نکنید
یکی از نگرانیهایی که در ارتباط با استفاده مکرر از موبایل وجود دارد، همین اختلال در خواب انسان است. نورهای آبی تلویزیون یا وسایل الکترونیکی تولید ملاتونین را دچار اختلال میکنند. تولید ناکافی این هورمون بر کیفیت خواب شما تاثیر منفی میگذارد.
دورماندن از نورهای آبی قبل از خواب به شما کمک میکند تا راحتتر به خواب بروید. پیشنهاد کردهاند که حداقل یک ساعت قبل از خواب دیگر به نور آبی نگاه نکنید. چند درصد از انسانها با موبایلهای خود به تختخواب نمیروند؟
۷ ـ شام را سبک بخورید
وعدههای سنگین و پر ادویه شاید بلافاصله به شما احساس خوابالودگی بدهند، اما هضم این غذاها بیشتر طول میکشد و نتیجه آن چیزی جز اختلال در خواب نیست. معمولا پیشنهاد میشود تا چند ساعت قبل از خوابیدن از خوردن شام سنگین خودداری کنید.
رعایت این ۷ گام به شما کمک میکند تا سریعتر خواب خود را تنظیم کنید، اما نکته مهمی این وسط وجود دارد! شرایط زندگی هر یک از انسانهای متفاوت است و گاهی بهناچار درگیر مسائلی میشوند که گریز از آنها تا مدتی ناممکن است. به همین دلیل به خودتان سخت نگیرید و با خودتان مهربان باشید. اگر این نکات را کمکم وارد برنامه زندگی خود کنید، خوابتان نیز بهمرور تنظیم میشود.
سحرخیزی در کلام بزرگان
ضربالمثل «سحر خیز باش تا کامروا باشی» نشان میدهد که سحر خیزی در فرهنگ ایرانی از دیرباز مورد تحسین بوده است. انسانهایی که از خروسخوان به فکر کار و تلاش بودهاند همیشه در ادبیات ما تحسین شدهاند. افراد موفق نیز یکی از دلایل موفقیت خود را غنیمت شمردن زمانهایی دانستهاند که افراد دیگر هنوز در خواب هستند!
رابرت برالت گفته است: «یکی از کلیدهای موفقیت این است که ناهار را در زمانی از روز بخورید که بیشتر مردم صبحانه میخورند» و بنجامین فرانکلین در جای دیگری گفته است: «زود خوابیدن و زود بیدارشدن انسان را سالم، ثروتمند و دانا میکند».
ایدهها و صحبتهای افراد موفق تا حد زیادی به انسانهای دیگر انگیزه میدهد تا راه و روش آنها را در زندگی در پیش بگیرند. این افراد با دستاوردهایشان در زندگی به بقیه نشان میدهد که راه و روششان تا چه اندازه بر موفقیتهایی که کسب کردهاند تاثیر داشته است. قطعا اگر برنامه زندگی آنها را زیرورو کنید خبری از تنبلی نیست و آنها قبل از اینکه چراغ دنیا روشن شود، چراغ زندگی خود را روشن کرده و به تکاپو میافتند.
ویلیام اچ مک ریون، بازنشسته یگان ویژه نیروی دریایی آمریکا، در کتاب تخت خوابت را مرتب کن نشان میدهد که گاهی اوقات، سادهترین و پیشپاافتادهترین نکات میتوانند بیشترین تأثیر را در زندگی داشته باشند. حتی کاری کوچک نظیر مرتب کردن تختخواب هر روز صبح، میتواند تأثیر به سزایی در کیفیت زندگیتان داشته باشد.
نتیجه گیری
سحر خیزی کار آسانی نیست، اما چه کار ارزشمندی را سراغ دارید که مدتی شما را به چالش نکشد؟ هیچ چیز ارزشمندی به سادگی به دست نمیآید! باید بپذیرید که زندگی میدان رقابت است و افرادی در آن موفق میشوند که بهترین استراتژیها را داشته باشند و از زمان خود بیشترین بهره را ببرند. سحر خیری یا صبح زود بیدارشدن نیز از این دست مسائل است.
فواید سحرخیزی نشان میدهد که شما با این عادت نظم بیشتری به زندگی خود میدهید و زندگیتان منظمتر بر مدار خود میچرخد. توجه به زندگی افراد موفق و سحر خیزی در کلام بزرگان نیز مهر تاکیدی بر اهمیت سحر خیز بودن در زندگی است.
افراد سحر خیز وقت بیشتری برای گذراندن با خانواده دارند و سالمتر غذا میخورند. آنها همچنین وقت بیشتری دارند تا کارهای خود را برنامه ریزی کنند و سامان دهند. ورزش کردن و خواب شبانه کافی نیز از دیگر مزایای سحرخیز بودن است.
سحرخیزی و موفقیت در هم گره خوردهاند. هرچند نمیتوان بهعنوان یک اصل کلی این موضوع را مطرح کرد، اما نگاهی به زندگی افراد موفق ما را به این یقین میرساند که آنها تا لنگ ظهر در رختخواب نبودهاند.
این افراد سریع از تخت بیرون میآیند و برنامههای روزشان را مشخص میکنند. آنها همچنین به کارهای شخصی خود میرسند تا با انرژی بیشتر به سر کار بروند. افراد موفق بهموقع ورزش میکنند، بهموقع غذا میخورند و بهموقع میخوابند. همین دلایل باعث میشود که ذهن آنها توانایی بیشتری برای غلبه به چالشها و رسیدن به موفقیت داشته باشد.