ثبت نام و دریافت هدیه
کسی که داد می‌زند، وسیله‌های اطرافش را پرتاب می‌کند و بلندبلند فحش می‌دهد، در حال بروز چه احساسی است؟ بله درست است. او قطعاً شاد نیست. او غمگین یا متعجب هم نیست بلکه در حال تجربه خشم است. حتماً از خودتان می‌پرسید این چه سؤال مسخره‌ای است که پرسیدیم؟ اما یک لحظه صبر کنید. آیا فکر می‌کنید بروز خشم فقط به همین موارد ختم می‌شود؟ اگر جوابتان مثبت است باید بگوییم که بهتر است با انواع خشم بهتر آشنا شوید.
اصلاً می‌دانستید که چپ‌چپ نگاه‌کردن یا تمسخر هم می‌تواند از نشانه‌های بروز خشم باشد؟ اگر نه، به شما پیشنهاد می‌کنیم این مقاله از مجله بوکاپو را مطالعه کنید تا با جنبه‌های جدیدی از بروز خشم آشنا شوید.
آشنایی با انواع خشم
خشم یکی از ۶ احساس اصلی انسان است که نمی‌توان و نباید آن را نادیده گرفت. همان‌طور که در کتاب «جنبه مثبت روی تاریک شما» نیز می‌خوانیم خشم حتی می‌تواند خلاقیت شما را نیز تقویت کند. تنها مسئله‌ای که وجود دارد این است که باید با روش مدیریت آن آشنا شوید. اولین قدم برای مدیریت خشم این است که بفهمید علت خشم شما چسیت و چه نوع خشمی را تجربه می‌کنید.
خشم قاطعانه (Assertive anger)
اکثر ما خشم را یک پدیده مخرب ارزیابی می‌کنیم. اما ما در اول این مقاله یک سورپرایز برای شما داریم و در بررسی انواع خشم شما را با یک خشم سازنده آشنا می‌کنیم. در خشم قاطعانه افراد نیازها و خواسته‌های خود را به‌صورت مستقیم و صادقانه به دیگران اعلام می‌کنند و انتظار ندارند دیگران بتوانند ذهن آن‌ها را بخوانند. این خشم منجر به تغییرات مثبت می‌شود.
خشم رفتاری (Behavioral Anger)
خشم رفتاری یک واکنش فیزیکی است و می‌تواند خطرناک باشد. درواقع این همان خشمی است که اکثر ما با آن آشنا هستیم. این نوع از خشم ممکن است به پرتاب یک وسیله یا زدوخورد با دیگران منجر شود.
خشم مزمن (Chronic Anger)
خشم مزمن نوعی از عصبانیت طولانی‌مدت است که با گذشت زمان فروکش نمی‌کند و باعث ایجاد مشکلات روحی و جسمی می‌شود. میزان این خشم کم است و می‌تواند خودش را به‌شکل ناامیدی، تحریک‌پذیری یا رنجش نشان دهد.
خشم مخرب (Destructive Anger)
خشم مخرب یکی دیگر از انواع خشم است و زمانی ایجاد می‌شود که به خشم رفتاری پروبال داده و تقویت شود، این خشم بسیار خطرناک است و می‌تواند به‌صورت نفرت شدید، حتی زمانی که هیچ دلیلی برای آن وجود ندارد، خود را نشان دهد.
خشم اخلاقی یا قضاوتی (Moral/Judgmental Anger)
این خشم واکنشی است به یک بی عدالتی یا قصوری که از دیگران سر می‌زند. این نوع از عصبانیت می‌تواند خودش را به‌شکل تحقیر دیگران یا غرزدن از بی‌عدالتی‌ای که رخ داده است نشان دهد.
این عصبانیت زمانی به وجود می‌آید که شخص معتقد است حق با اوست و اگر مردم طبق اعتقادات او رفتار نکنند، عصبانی می‌شود.
خشم تحت فشار (Overwhelmed Anger)
احتمالاً برای شما هم پیش آمده باشد که در زمان‌هایی، از انبوه مسئولیت‌ها و فشارهایی که وجود دارد، احساس غرق‌شدگی می‌کنید. در این گونه زمان‌ها سروکله خشم تحت فشار پیدا می‌شود.
این مدل از انواع خشم یک نوع عصبانیت کنترل‌نشده است و زمانی اتفاق می‌افتد که احساس می‌کنید شرایط از کنترل شما خارج شده است.
زمانی که مسئولیت زیادی به‌عهده می‌گیرید یا با رویداد غیرمنتظره‌ای مواجه می‌شوید، از ظرفیت کافی برای مقابله با مسائل استرس‌زا برخوردار نیستید و در نهایت این نوع از عصبانیت رخ می‌دهد. در این حالت احساس سرخوردگی و ناامیدی خواهید کرد.
خشم تلافی‌جویانه (Retaliatory Anger)
زمانی که شخصی به شما آسیب می‌زند و می‌خواهید از او انتقام بگیرید، این خشم خودش را نشان می‌دهد.
خشم خودآزارگر (Self-Abusive Anger)
خشم خودآزارگر زمانی رخ می‌دهد که فرد عمداً به بدن یا روان خود آسیب وارد می‌کند. اگر احساس بی لیاقتی، ناامیدی، شرم و تحقیر دارید و از عزت نفس پایین رنج می‌برید، ممکن است، این احساسات را درونی کنید و خشمتان را از راه خودگویی منفی، مصرف مواد، صدمه‌زدن به خود و… نشان دهید.
اگر بتوانید عزت نفس خود را تقویت کنید، شاید بتوانید از این خشم جلوگیری کنید. در خلاصه کتاب شش ستون عزت نفس میتوانید با یک‌سری راهکارها برای افزایش عزت نفس آشنا شوید.
خشم خاموش (Silent Anger)
تصور کنید همه خانواده دور هم نشسته‌اید و خواهرتان شما را چپ‌چپ نگاه می‌کند و شما هم بی‌خبر از همه جا، نمی‌دانید داستان چیست. در این مدل از انواع خشم که شبیه به خشم تهاجمی منفعلانه است، افراد تمایل دارند، چیزهایی که باعث ناراحتی‌شان می‌شود، درون خود نگه دارند.
حالا شما هر چه قسم و آیه بخورید که «تو را به حضرت ابوالفضل بگو چه شده»، آن‌ها به شما خواهند گفت: «من چیزی نمی‌گویم، خودت باید بفهمی چه شده!» این افراد باید بدانند که این خشم باعث افزایش استرس و تنش می‌شود.
خشم کلامی (Verbal Anger)
طغیان خشم به‌شکل زبانی، خشم کلامی نام دارد. تهدید، کنایه، تمسخر، انتقاد، سرزنش و فریادهای آتشین از انواع بروز این خشم است.
خشم تهاجمی منفعلانه (Passive Aggressive Anger)
زمانی که سعی می‌کنید، احساسات خود را سرکوب کرده و از انواع درگیری‌ها اجتناب کنید، این خشم به وجود می‌آید. این خشم ممکن است به‌شکل کلامی، طعنه، سکوت کنایه‌دار، تمسخر، زبان بدن یا با به تعویق‌انداختن کارها در محل کار، خود را نشان دهد.
پیشنهاد مطالعه: تمسخر و روش برخورد با آن؛ چرا برخی افراد به مسخره کردن دیگران می‌پردازند؟
خشم آنی (Volatile anger)
یک خشم انفجاری و غیرقابل پیشبینی است. اگر آدم‌های اطرافتان باید مدام مراقب رفتار و گفتارشان باشند تا شما از کوره در نروید، احتمالاً جزو آن دسته از افرادی هستید که خشم آنی دارید. شما مثل هالک می‌مانید. با یک آزار کوچک یا بزرگ یک رفتار تکانشی نشان می‌دهید و به همان سرعت که تحریک شده‌اید، آرام می‌شوید.
خشم اعتیادآور (Addictive Anger)
در پایان بررسی انواع خشم باز هم یک شگفتی برای شما داریم. شاید باورتان نشود، اما خشم هم می‌تواند به یک اعتیاد تبدیل شود. این مسئه ارتباط نزدیکی با ترشحات آدرنالین و دوپامین دارد که برخی افراد هنگام عصبانیت آن را تجربه می‌کنند. به این ترتیب فرد به این احساس معتاد می‌شود و خودآگاه یا ناخودآگاه به‌دنبال موقعیت‌هایی است که عصبانی شود.
راه های کنترل خشم
خشم یک احساس طبیعی است و اصلاً چیز بدی نیست. شما اگر عصبانیت خود را بروز ندهید، این احساس به‌شکل ناامیدی خودش را نشان می‌دهد. شما فقط باید یاد بگیرید که چگونه با خشم خود کنار بیایید. راه‌های زیر می‌تواند به شما کمک کند:
- نفس عمیق کشیدن
- تغییر محیط اطراف
- نوشتن احساسات
- پیادهروی یا دویدن
- رقصیدن
- یوگا
- نوشیدن آب
برای مدیریت خشم سعی کنید بفهمید چه چیزی باعث تحریک شما می‌شود و رو‌ش‌های آرام‌کردن خود را یاد بگیرید. برای آن که بیشتر با این مقوله آشنا شوید، به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله کنترل خشم را در بوکاپو مطالعه کنید.
کتاب هایی که در شناخت انواع خشم و کنترل آن کمک کننده هستند
یکی دیگر از راه‌هایی که میتوانید به کمک آن به کنترل و مدیریت خشم خود کمک کنید، مطالعه کتاب‌هایی در این زمینه است. در ادامه به برخی از این کتاب‌ها اشاره می کنیم:
- مدیریت خشم (نویسنده: دویل جنتری)
- ارتباط بدون خشونت: زبان زندگی (نویسنده: مارشال روزنبرگ)
- درمان خشم در ۳۰ دقیقه (نویسندگان: رونالد.تی پاتر افرون، پاتریشیا اس. پاتر افرون)
- خرد تسلط بر خشم (نویسنده: تیک نات هان)
- نمی‌گذارم کسی اعصابم را به‌هم بریزد (نویسندگان: آلبرت الیس، آرتور لانگ)
- غلبه بر خشم (نویسنده: رابرت نی)
- مدیریت خشم ویژه متخصصین (نویسندگان: پاتریک ام ریبی، میشل اس شاپ)
- آن سوی خشم (تامس.ج هاربین)
- روانشناسی خشم (نویسنده: کرول توریس)
سخن آخر
شما نباید خشم را فقط به دادوبیدادهای خشونت‌آمیز تقلیل دهید. خشم انواع مختلفی دارد؛ ولی از هر نوعی که باشد، اگر آن را به حال خود رها کنید، می‌تواند هم به سلامت روانی شما آسیب بزند و هم در روابط شما اختلال ایجاد کند. اگر می‌خواهید بفهیمد چه چیزی باعث خشم شما می‌شود و با مهارت‌های مدیریت خشم آشنا شوید، میتوانید از یک درمانگر کمک بگیرید.
شما کدام یک از این انواع خشم را تاکنون تجربه کرده‌اید؟ آیا تابه‌حال برای مدیریت آن قدمی برداشته‌اید؟ فکر می‌کنید به غیر از مواردی که برشمردیم چه نوع خشم‌های دیگری ممکن است وجود داشته باشد؟
خشم قاطعانه، خشم رفتاری، خشم مزمن، خشم مخرب، خشم اخلاقی، خشم تحت فشار، خشم تهاجمی منفعلانه، خشم تلافی‌جویانه، خشم خودآزارگر، خشم خاموش، خشم کلامی، خشم آنی و خشم اعتیادآور برخی از مدل‌های مختلف خشم هستند.
نفس عمیق کشیدن، تغییر محیط اطراف، نوشتن احساسات، پیادهروی یا دویدن، رقصیدن، یوگا، نوشیدن آب، برخی از کارهایی است که میتوانید برای کنترل خشم انجام دهید.
خیلی ممنونم بابت مطلب مفیدتون.