ثبت نام و دریافت هدیه
«باید خودت رو باور داشته باشی. به خودت ایمان داشته باش! تو از پس هر کاری برمیای» این جمله‌ای است که شاید روزانه چندین بار می‌شنویم، از رسانه‌ها، دوستان، مدیران و هرکسی که فکرش را بکنید.
اما احتمالاً همه ما می‌دانیم صرفاً با باور داشتن خودمان نمی‌توانیم به هر آنچه می‌خواهیم دست پیدا کنیم. آنچه ما بدان نیازمندیم، باور به معنای پذیرفتن و ارزشمند دانستن آنچه هستیم و اعتقاد به توانمندی‌هایمان است. در واقع ما باید در پی افزایش عزت نفس (self-esteem) خود باشیم.
عزت نفس یکی از مهم‌ترین عواملی است که در سلامت روان و به‌زیستی ما نقش دارد. بنابراین آشنایی با تعریف و اهمیت آن، راهکارهای افزایش عزت نفس و شکل‌دهی آن در کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این مقاله از مجله بوکاپو سعی داریم به همه جوانب عزت نفس بپردازیم. با ما همراه باشید.
افزایش عزت نفس به چه معناست؟
احتمالاً با معنای عزت نفس آشنا هستید اما پیش آنکه به راهکارهای افزایش عزت نفس بپردازیم، بهتر است با تعریفی جامع و دقیق از عزت نفس آشنا شویم.
عزت نفس به معنای احساسی است که فرد نسبت به ارزشمندی و استحقاق خود دارد. به عبارت دیگر عزت نفس معیاری است که نشان می‌دهد یک شخص تا چه حد خود را ارزشمند می‌داند، از خود قدردانی می‌کند و در نهایت خود را دوست دارد.
بنابراین در یک کلام عزت نفس را می‌توان به صورت دیدگاه کلی (مثبت یا منفی) فرد نسبت به خودش دانست. باید توجه داشت که عزت نفس مقوله‌ای ثابت و تغییرناپذیر نیست، به این معنا که ما می‌توانیم با استفاده از روش‌های مختلف افزایش عزت نفس، آن را بهبود ببخشیم.
پیشنهاد مطالعه: چرا و چگونه خود را دوست داشته باشیم؟ (۵ روش برای دوست داشتن خود)
چرا تقویت عزت نفس اهمیت دارد؟
اما اساساً چرا باید به دنبال افزایش عزت نفس خود باشیم؟ پاسخ در نقش مهم عزت نفس در عملکرد روانی و تأثیر بسزای آن در زندگی روزمره ما نهفته است. عزت نفس بر فرایند تصمیم‌گیری، روابط عاطفی و خانوادگی و سلامت کلی روان ما اثر می‌گذارد.
علاوه بر اینها، عزت نفس بر انگیزش، دیدگاه ما به زندگی و رویارویی ما با چالش‌ها و سختی‌ها اثر می‌گذارد. در واقع عزت نفس بالا باعث می‌شود نیروی لازم برای مواجهه با مشکلات را داشته باشیم.
۴ ویژگی برخورداری از عزت نفس مطلوب عبارت است از:
- درک درست از مهارت‌ها و توانمندی‌های خود
- توانایی برقراری ارتباط صحیح و سالم با دیگران که از داشتن رابطه‌ای خوب و سالم با خود ناشی می‌شود.
- داشن انتظاراتی واقع‌بینانه و متناسب از خود
- درک صحیح از نیازهای خود و دیگران و توانایی بیان کردن خواسته‌ها و نیازهای خود به شکل صحیح
روانشناسی عزت نفس چه نکاتی به ما می‌آموزد؟
عزت نفس همواره یکی از موضوعات مهم در روانشناسی بوده است و حتی فروید که پدر روانشناسی مدرن نامیده می‌شود نیز در کارها و نظریات خود به آن پرداخته است.
تعریف عزت نفس، چگونگی شکل‌گیری آن، دلایل کمبود عزت نفس و راههای افزایش عزت نفس از جمله مسائلی هستند که روانشناسان به بررسی آنها می‌پردازند.
ناتانیل براندن روانشناس مشهوری است که به صورت تخصصی در حوزه عزت نفس مطالعه می‌کرد و آثار متعددی در این حوزه دارد. او در یکی از کتاب‌های خود به نام «روانشناسی عزت نفس» به چیستی عزت نفس، اهمیت آن، نقش محیط در شکل‌گیری عزت نفس و راههای افزایش آن اشاره می‌کند.
ناتانیل براندن، عزت نفس را تجربه شایسته بودن برای فائق آمدن بر چالش‌های زندگی و خود را سزاوار شادمانی دانستن، می‌داند. به این معنی که بتوانید به تواناییتان در اندیشیدن، آموختن، تصمیمگیریهای مناسب و پاسخگویی کارآمد و صحیح به موقعیتهای جدید اعتماد کنید.
براندن در کتاب روانشناسی عزت نفس می‌گوید بسیاری افراد عزت نفس و اعتماد به نفس را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند یا آنها را معادل همدیگر می‌دانند. در حالی که اینگونه نیست و اگر عزت نفس را همانند یک درخت در نظر بگیریم، اعتماد به نفس میوه این درخت است.
پیشنهاد مطالعه: عزت نفس چیست؟ چه کارهایی برای تقویت آن انجام دهیم؟
چگونه عزت نفس کودکان را پرورش دهیم؟
همانطور که افزایش عزت نفس برای بزرگسالان بسیار مهم است، این مسئله در کودکان و سلامت روانشان و عملکرد تحصیلی آنها نقش بسزایی دارد.
افزایش عزت نفس در کودکان باعث می‌شود آنها احساس ارزشمندی، توانمندی و اعتماد به خود داشته باشند. کودکان دارای عزت نفس بالا سعی به خود و توانمندی‌هایشان احترام می‌گذارند و همواره سعی می‌کنند به بهترین شکل از توانایی‌هایشان استفاده کنند.
هرچه عزت نفس در کودک بیشتر باشد، ذهنیت رشد نیز بهتر در کودک شکل می‌گیرد. به این معنا که کودک می‌تواند خود را برای پذیرش چالش‌ها و رویارویی با مشکلات آماده کند، اشتباهاتش را بدون سرزنش کردن بپذیرد و از آنها درس بگیرد.
برای افزایش عزت نفس کودکان:
- اجازه بدهید کودک‌تان خودش تصمیم بگیرد، خطر کند، انتخاب کند، برای مشکلاتش راه‌حل پیدا کند و به تلاشش احترام بگذارید.
- اجازه بدهید کودک خطرات یا اشتباهات کوچکی را تجربه کند، از خلاقیتش برای حل مشکلات کمک بگیرد و مسئولیت انتخاب‌ها و اشتباهاتش را بپذیرد.
- در کارهای خانه از کودک کمک بگیرید.
- آنها را تشویق کنید تا علایق‌شان را دنبال کنند.
- محبت و عشق خود را بی‌هیچ قید و شرطی نثار او کنید.
- از تلاش‌ها و دستاوردهایش قدردانی کنید.
پیشنهاد مطالعه: خلاقیت کودکان را چگونه شکوفا کنیم؟ (۷ راهکار کلیدی)
برای درمان عزت نفس پایین چه باید کرد؟
برخی افکار و احساسات ما و همچنین تجربیات گذشته و تربیت دوران کودکی‌مان می‌تواند عزت نفس ما را به شدن تحت‌تأثیر قرار داده و نگرش ما نسبت به خودمان را تخریب کند.
برای افزایش عزت نفس گاهی باید به عوامل زمینه‌ای پنهانی پرداخت که در واقع باعث کاهش عزت نفس ما شده‌اند. در ادامه به برخی از این عوامل و راه رهایی از آنها اشاره می‌کنیم:
-
کمال‌گرایی و وسواس
اگر در دام کمال‌گرایی بیمارگونه یا وسواس فکری گرفتار شده باشید، هیچ‌گاه از خودتان راضی نخواهید بود. معیارهای شما آنچنان دست‌نیافتی و ایده‌آل است که نرسیدن به آنها منطقی‌تر است تا رسیدن!
اما این نرسیدن‌ها عزت نفس شما را تخریب می‌کند و باعث می‌شود خود را بی‌کفایت و ناتوان بدانید. برای رهایی از شر کمال‌گرایی افراطی، مطالعه کتاب چگونه کمال گرا نباشیم را پیشنهاد می‌کنیم.
-
اضطراب و استرس
نگرانی و اضطراب دائمی برای اتفاقاتی که هنوز نیفتاده‌اند یا اتفاقاتی که فکر می‌کنید قدرت مقابله و تغییر آنها را ندارید، می‌تواند عزت نفس شما را تخریب کند.
بنابراین سعی کنید ترس‌های واقعی خود را بشناسید، از تکنیک‌های کاهش استرس استفاده کنید و توانمندی‌هایتان اعتماد داشته باشید. اگر از دست استرس عاصی شده‌اید، مطالعه خلاصه کتاب مدیریت استرس در بوکاپو می‌تواند کمک بزرگی به شما در رهایی از استرس بکند.
-
خشنود ساختن دیگران
به این باور برسید که شما مسئولیتی برای خوشحال کردن دیگران ندارید. «نه گفتن» را بیاموزید و به خواسته‌ها و نیازهای خود احترام بگذارید.
مراقب باشید که در دام تله مهر طلبی نیفتاده باشید. حد و مرزهای خود را مشخص کنید و نگذارید دیگران از شما سوءاستفاده کنند.
۸ مورد از بهترین راههای افزایش عزت نفس در بزرگسالان
در این بخش می‌خواهیم به ۸ مورد از راه‌هایی که می‌توانید برای افزایش عزت نفس از آنها کمک بگیرید اشاره کنیم:
۱- مهارت‌های خود را ارتقا دهید و به کارهایی که در آنها مهارت دارید بپردازید.
۲- روابط مثبت ایجاد کنید و از آدم‌های سمی، بدبین، وسواسی دوری کنید.
۳- با خود مهربان باشید و از دوست داشتن خود غافل نشوید. مطالعه مقاله با معجزه دوست داشتن خود دنیا را دگرگون کنید را از دست ندهید.
۴- جسور و قاطع باشید. نظرات خود را بیان کنید و البته به نظرات دیگران نیز احترام بگذارید. در تصمیم‌گیری‌هایتان محکم و استوار باشید.
۵- خودتان را به چالش بکشید و از رویارویی با موقعیتهای جدید و احتمال شکست نترسید.
۶- مسئولیت‌پذیر باشید و عواقب تصمیم‌ها و اشتباهات خود را شجاعانه بپذیرید و در دام سرزنش خود گرفتار نشوید.
۷- از مقایسه خود با دیگران (به ویژه ستاره‌های شبکه‌های اجتماعی) دست بردارید.
۸- قدردان و شکرگزار باشید. از اتفاقات مثبت و دستاوردهای خودتان (هرچقدر هم که کوچک باشد) غافل نشوید و سپاس‌گزار باشید.
پیشنهاد مطالعه: شکرگزاری چیست؟ فواید شکرگزاری و معجزه آن در زندگی
بهترین کتاب برای افزایش عزت نفس
علاوه بر راه‌هایی که برای افزایش عزت نفس گفته شد، مطالعه کتاب‌های مرتبط با عزت نفس می‌تواند در شناخت مفهوم عزت نفس، فواید و مزایای آن و روش‌های افزایش آن بسیار مفید باشد. در این بخش به معرفی یکی از کاربردی‌ترین کتاب‌ها برای افزایش عزت نفس می‌پردازیم.
کتاب شش ستون عزت نفس اثر ناتانیل براندن. براندن در این اثر به بررسی چیستی عزت نفس و ۶ رکن اصلی شکل‌گیری آن که شامل موارد زیر می‌شوند می‌پردازد:
- زندگی آگاهانه
- پذیرش خود
- مسئولیت‌پذیری نسبت به خود
- شجاعت ابراز وجود
- زندگی هدفمند
- تمرین شخصی
اگر کمبود عزت نفس را در زندگی خود احساس می‌کنید، مطالعه این کتاب ارزشمند را که از محبوب‌ترین خلاصه کتاب‌های بوکاپو است از دست ندهید.
آیا عزت نفس من پایین است؟ + تست عزت نفس به صورت آنلاین
اگر با خواندن این مقاله احساس کرده‌اید که از عزت نفس بالایی برخوردار نیستید و باید به دنبال افزایش عزت نفس خود باشید، پاسخگویی به پرسشنامه‌ها و تست‌های آنلاین می‌تواند به شما کمک کند تا سطح عزت نفس خود را تخمین بزنید.
یکی از معتبرترین آزمون‌های عزت نفس، آزمون عزت نفس کوپراسمیت است که می‌توانید به صورت رایگان و آنلاین به سوالات آن پاسخ داده و از میزان عزت نفس خود مطلع شوید.
نتیجه‌گیری:
عزت نفس معیاری است که نشان می‌دهد یک شخص تا چه حد خود را ارزشمند می‌داند، از خود قدردانی می‌کند و در نهایت خود را دوست دارد.
افزایش عزت نفس در بسیاری از ابعاد زندگی، از روابط عاطفی گرفته تا موفقیت شغلی تأثیرگذار است. از این رو در مقاله علاوه بر اهمیت عزت نفس، به راهکارهای افزایش عزت نفس در بزرگسالان و پرورش آن در کودکان پرداخته‌ایم.
عزت نفس یعنی به تواناییتان در اندیشیدن، آموختن، تصمیمگیریهای مناسب و پاسخگویی متناسب به موقعیتهای جدید اعتماد داشته باشید.
ایجاد روابط مثبت، دوری از افراد سمی، دوست داشتن خود، قاطع بودن، توانایی نه گفتن، قدردانی از خود، اجتناب از کمال‌گرایی و دوری از استرس و اضطراب از جمله راههای افزایش عزت نفس هستند.
