ثبت نام و دریافت هدیه
آیا دیگر نمی‌توانید مثل سابق به‌راحتی کار خود را شروع کنید؟ از نظر روحی و جسمی خسته شده‌اید؟ کیفیت کارتان کم شده است و اصلاً نمی‌دانید دارد چه اتفاقی می‌افتد؟ شاید شما دچار فرسودگی شغلی (Occupational Burnout) شده‌اید.
در این مقاله از مجله بوکاپو ضمن تشریح نشانه‌ها و دلایل این فرسودگی، شما را با راه‌حل‌هایی عملی آشنا می‌کنیم تا بتوانید به راحتی از دام این معضل نجات پیدا کنید.
فرسودگی شغلی چیست؟
فرسودگی شغلی نوعی خستگی فیزیکی یا احساسی است که با کار در ارتباط است و گاهی می‌تواند آن‌قدر شدید شود که شما را فلج کند. این نوع از فرسودگی طیف وسیعی از علائم را در بر می‌گیرد. در بخش بعد به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
نشانه های فرسودگی شغلی چه هستند؟
اگر می‌خواهید بدانید آیا دچار این نوع از فرسودگی هستید یا خیر، سؤال‌های زیر را از خود بپرسید:
تغییر در سطح انرژی
- آیا احساس می‌کنید همه انرژی شما تخلیه شده است؟
- آیا هر چه می‌خوابید، سرحال نمی‌شوید؟
- آیا حتی بعد از تعطیلات طولانی یا استراحت کوتاه‌مدت باز هم احساس خستگی می‌کنید؟
تغییر در رفتار و نگرش
- آیا به‌تازگی از همه چیز در محل کار انتقاد می‌کنید؟
- آیا خیلی بدگمان و منفی‌نگر شده‌اید؟
- آیا نسبت‌به کار خود بی‌علاقه شده‌اید؟
- آیا به‌تازگی انگیزه و اهداف شرکت خود را زیر سؤال می‌برید؟
- آیا صبر خود را در برابر همکاران و مشتریان از دست داده‌اید؟
- آیا مدام از ضرب‌الاجل‌ها عقب می‌مانید؟
- آیا به‌اندازه کافی کارآمد نیستید؟
- آیا تمرکز‌کردن برای شما سخت شده است؟
مشکلات فیزیکی
- آیا از مشکلات گوارشی مثل مشکلات معده و روده رنج می‌برید؟
- آیا سردردهای غیر قابل توضیح دارید؟
- آیا از درد در ناحیه کمر و گردن رنج می‌برید؟
اگر جوابتان به اکثر این پرسش‌ها مثبت است، ممکن است دچار فرسودگی شغلی شده باشید.
چرا دچار فرسودگی شغلی می شویم؟
بیایید با هم بررسی کنیم، چه اتفاقی می‌افتد که یک فرد سالم و عادی، چنین علائمی از خود نشان می‌دهد؟
حجم کاری زیاد
کار بیش از اندازه باعث خستگی، کاهش وزن، درد در بدن، افزایش کورتیزول، کاهش خواب و… می‌شود.
عدم تعادل بین کار و زندگی
این روزها، مخصوصاً با آنلاین‌شدن کارها، مرز بین کار و زندگی از بین رفته است. این مسئله می‌تواند راه را برای فرسودگی شغلی باز کند.
اگر می‌خواهید بدانید چطور میتوانید بین کار و زندگی خود تعادل ایجاد کنید، حتماً خلاصه‌کتاب تئوری مدیریت زندگی را مطالعه کنید، نویسنده این کتاب اهمیت زیادی برای توجه به همه جوانب زندگی قائل می‌شود.
پاداش‌های اندک
همه نیاز دارند بابت کاری که انجام می‌دهند، از آن‌ها قدردانی شود. عدم دریافت پاداش و حتی عدم تناسب بین پاداش دریافتی و تلاش کارمند می‌تواند به فرسودگی منجر شود.
رفتار ناعادلانه
یک محیط کار ناعادلانه می‌تواند سبب ایجاد فرسودگی شغلی شود. برای مثال اگر همیشه فقط به یکی از همکاران شما توجه شود و تمام تلاش‌های تیم به نام او زده شود، کم‌کم انگیزه شغلی شما کمرنگ می‌شود و عملکردتان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
ارزش‌های ناهمسو با محل کار
وقتی شما برای چیزی ارزش قائل هستید که برای شرکت شما اهمیتی ندارد، می‌تواند روی انگیزه کاری شما اثر بگذارد.
محیط کار سمی
یک محیط کاری سمی ، محیطی استرس‌آور است. برای مثال ممکن است شرکت انتظارات مبهمی از کارمندان خود داشته باشد که در نهایت به فرسودگی آن‌ها منجر شود. در خلاصه‌کتاب سلامت روحی و آسودگی خیال در محیط کار میتوانید راهکارهای مناسبی برای مقابله با چالش‌های کاری بیاموزید.
چالش با رهبر یا مدیر
یک رهبر یا مدیر باید ویژگی‌هایی داشته باشد که به بهروه‌وری کارمندان کمک کند. رهبری که مدام در لحظه‌های آخر به کارمندانش پروژه‌های جدید می‌سپارد یا ارتباط درستی با آن‌ها ندارد، می‌تواند باعث فرسودگی کارمندان شود.
اگر رهبر یا مدیر یک مجموعه هستید و می‌خواهید با افزایش سطح مهارت‌های خود، سازمانتان را به‌پیش ببرید، توصیه می‌کنیم به بخش خلاصه‌کتاب‌های مدیریت و رهبری در بوکاپو سری بزنید.
احساس عدم کنترل
آیا باید به‌طور بیست‌وچهارساعته جوابگوی تماس‌های رئیس خود باشید؟ اولویت‌هایی که در محل کارتان وجود دارد، مدام تغییر می‌کند؟ آیا نمی‌توانید خودتان برای مشکلات پیش‌آمده تصمیم بگیرید؟ اگر بله، احتمالاً شما در معرض فرسودگی هستید.
اگر احساس می‌کنید رئیس شما می‌خواهد همه چیز را تحت سلطه خود داشته باشد و این مسئله شما را آزار می‌دهد، میتوانید با تغییر طرز تفکر خود تا حدودی مشکل را حل کنید. بخشی از خلاصه‌کتاب عادت هشتم به این موضوع بیشتر پرداخته است.
راهکارهای مقابله با فرسودگی شغلی چه هستند؟
مقابله با فرسودگی دو سو دارد. از یک طرف، انجام بعضی اقدامات برعهده مدیر شرکت است و از سوی دیگر، خود کارمندان نیز باید به بعضی نکات توجه کنند.
راهکارهای مخصوص مدیران
یک مدیر برای مقابله با فرسودگی کارمندان باید:
- به کارمندان خود بازخورد دهد. نقاط قوت و نقاط بهبود آن‌ها را گوشزد کند؛
- جلساتی را برای شنیدن حرفهای کارمندان خود اختصاص دهد؛
- انتظارات روشنی از کارمندان داشته باشد؛
- برنامه‌های کاری را منعطف کند و اگر کارمندی دوست داشت از خانه کار کند، این اجازه را به او بدهد (پیشنهاد مطالعه: بیرون از اداره)
- ارتباطات اجتماعی بین کارمندان ایجاد کند (نهار هفتگی بین تیم، قرار پیاده‌روی، برگزاری جشن و…)؛
- زمان استراحت برای کارمندان در نظر بگیرد؛
- جلسات هفتگی برگزار و سلامت کلی کارمندان را بررسی کند؛
- به نشانه‌هایی مثل غیبت‌های بیش از اندازه توجه کند.
بسیاری از کارفرمایان برای حل مشکل فرسودگی شغلی طرح‌های مختلفی ارائه می‌دهند؛ مثل یوگا در محل کار یا برگزاری جلسات طوفان فکری. اگرچه همه این کارها مفید است اما باید به مشکل اصلی توجه شود. سنجش رضایت شغلی یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که می‌تواند به شما در کشف ریشه مشکلات کمک کند. مطالعه مقاله زیر را توصیه می‌کنیم.
پیشنهاد مطالعه: سنجش رضایت شغلی را تا دیر نشده، در دستور کار قرار دهید (معرفی ۶ روش)
راهکارهای مخصوص کارمندان
در سوی دیگر فرسودگی شغلی، کارمندان قرار دارند. اگر کارمند هستید و دچار این معضل شده‌اید، یکی از اولین کارهایی که میتوانید انجام دهید، مراجعه به پزشک است. در کنار آن اقدامات زیر نیز می‌تواند مفید باشد:
مسئله را بپذیرید
قبل از هر چیز قبول کنید، دچار فرسودگی شده‌اید. از نشانه‌هایی که در ابتدای مقاله به آن‌ها اشاره کردیم، کمک بگیرید و ببینید آیا دچار این معضل شده‌اید یا خیر؟
با رئیس خود صحبت کنید
اگر رئیس شما برایتان ارزش قائل باشد و شما یک مهره غیرقابل جایگزین در شرکت باشید، حرفهای شما را می‌شنود و سعی می‌کند، راه‌حلی پیدا کند تا شما را راضی نگه دارد. برای آن که بتوانید به یک مهره غیرقابل جایگزین تبدیل شوید، خلاصه‌کتاب مهره حیاتی را از دست ندهید.
نه بگویید
سعی کنید محدودیت‌های خود را بشناسید و بیش از اندازه مسئولیت به‌عهده نگیرید. اگر درخواست جدیدی به سمت شما روانه شد، خیلی محترمانه آن را نپذیرید.
به مرخصی بروید
گفته می‌شود، افرادی که به تعطیلات می‌روند، استرس کمتری را تجربه می‌کنند و بعد از آن که سر کار برگشتند، انگیزه بیشتری برای رسیدن به اهداف خود دارند. در حالت ایده‌آل برای رهایی از فرسودگی شغلی حداقل باید حدود دو هفته سر کار نروید و هیچ ارتباطی با کار نداشته باشید.
یک راه برای تخلیه انرژی پیدا کنید
فعالیت بدنی برای رهایی از استرس عالی است. برخی از گزینه‌هایی که میتوانید امتحان کنید شامل کراس‌فیت، ورزش‌های رزمی، پینت‌بال، فوتبال، بولینگ، بازی‌های ویدئویی و تیراندازی است.
در طول کار زمانی را برای استراحت اختصاص دهید
یک پیاده‌روی کوتاه، انجام حرکات کششی، مطالعه یک فصل از یک کتاب، نوشیدن یک لیوان آب یا انجام کمی مدیتیشن می‌تواند فعالیت‌های خوبی برای استراحت در حین کار باشند.
الکل و کافئین را کنار بگذارید
گاهی ممکن است برای رسیدن به آرامش و مقابله با فشارها و استرس کاری به نوشیدنی‌های انرژی‌زا، الکل و سیگار روی بیاورید و بعد از مدتی به آن‌ها معتاد شوید. به جای این موارد از سرگرمی‌های دیگر کمک بگیرید؛ مثلاً به پیاده‌روی بروید.
بین کار و زندگی مرز قائل شوید
وقتی کار نمی‌کنید، کار نکنید! در زمانی که به تفریح رفتید؛ در حال وقت‌گذراندن با خانواده هستید یا مشغول انجام هر کاری هستید که به شغلتان مربوط نمی‌شود، به مسائل کاری فکر نکنید. همچنین در این زمان‌ها به ایمیل‌های کاری سر نزنید و به تماس‌های کاری جواب ندهید.
در یک مطالعه ثابت شده است که از بین‌رفتن مرز زمان کاری و غیر کاری می‌تواند به افزایش استرس و فرسودگی شغلی منجر شود.
شغل خود را ترک کنید
هیچ چیز مهم‌تر از سلامت جسم و روان شما نیست. اگر شغل فعلی شما باعث استرس بیش از اندازه شده و شما را ناتوان کرده است، شاید وقت آن رسیده باشد که با شغل خود خداحافظی کنید.
اگر می‌خواهید از شغل خود خارج شوید، خلاصه‌کتاب‌های شیب و رهاکننده می‌توانند برای شما مفید باشند. ضمناً اگر به‌دنبال پیداکردن شغل مورد علاقه خود هستید، بد نیست به خلاصه‌کتاب شغل مورد علاقه سری بزنید.
سخن آخر
فرسودگی شغلی را جدی بگیرید. همانطور که با هم مرور کردیم، این معضل می‌تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر کیفیت زندگی شما بگذارد. اگر دچار فرسودگی شده‌اید، راهکارهای مفیدی در کتاب‌های حوزه موفقیت شغلی وجود دارند.
برای مثال در خلاصه کتاب ارزشمند مثل یک کارآفرین فکر کن، مانند یک مدیر عمل کن می‌آموزیم که چگونه دوباره به شغل خود عشق بورزیم. برای مطالعه یا شنیدن این اثر و سایر کتاب‌های ارزشمند و پرفروش در زمینه‌های مختلف، میتوانید به وبسایت و اپلیکیشن بوکاپو مراجعه کنید.
یک نوع خستگی فیزیکی یا احساسی که به دلایلی مانند فشار کاری و اضطراب ناشی از چالش‌های موجود در محیط کار ایجاد می‌شود.
میتوانید به مرخصی بروید؛ با رئیس خود صحبت کنید؛ مهارت نهگفتن را پرورش دهید؛ بین کار و زندگی مرز قائل شوید؛ در نهایت شغل خود را ترک کنید.
